پایگاه مذهبی دارالصادقیون

انسان‌ها در مورد معبودی که عبادت کرده‌اند، مورد سوال قرار می‌گیرند. از آنان سوال می‌شود که پیامبران را اجابت کرده‎اند یا خیر. انسان‌ها درباره اعمالی که انجام داده‎اند و از نعمت‎هایی که در دنیا از آنها بهره برده‎اند و از عهد و پیمانها و از گوش، چشم و دلهای‌شان سوال خواهد شد.

به گزارش شفقنا، زهرا اجلال در یادداشتی که در روزنامه آرمان منتشر کرده آورده است: در این بحث از موارد ذکر شده صحبت خواهد شد. 1- مهم‌‌ترین سوالی که روز قیامت از انسان‌ها بعمل می‌آید راجع به‌ کفر و شرک است.

از آنها درباره معبودهایشان سوال می‌شود. خداوند می‌فرماید: آیه: «وَقِیلَ لَهُمْ أَیْنَ مَا کُنتُمْ تَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ هَلْ یَنصُرُونَکُمْ أَوْ یَنتَصِرُونَ». الشعراء: 92 - 93 (و بدیشان گفته می‌شود: کجا هستند معبودهائی که پیوسته آنها را عبادت می‌کردید؟ ‏(معبودهای) غیر از خدا. آیا آنها (در برابر این شدائد و سختیهایی که اکنون با آن روبه‌رو هستید و هستند) شما را کمک می‌کنند یا خویشتن را یاری می‌دهند؟‏).

‏«وَیَوْمَ یُنَادِیهِمْ فَیَقُولُ أَیْنَ شُرَکَائِیَ الَّذِینَ کُنتُمْ تَزْعُمُونَ» (القصص: 62)(روزی (را خاطر نشان ساز که) خدا ایشان را فریاد می‌دارد و می‌گوید: انبازهایی که برای من گمان می‌بردید کجایند؟! (ای مشرکان! حالا که حجابها و پرده‌ها کنار رفته‌اند و هنگامه حساب و کتاب و گرفتاری و درماندگی است، بگویید بتها و خداگونه‌های انس و جنّی که می‌پنداشتید و می‌پرستیدید بیایند و شما را از عقاب و عذاب آفریدگار برهانند.)انسان‌ها درباره اینکه غیر از خدا چه‌ کسی را عبادت می‎کردند و اینکه‌ جانوران و انواع هدایا را به معبودهای باطل تقدیم می‎کردند مورد سوال قرار خواهند گرفت آیه:« وَیَجْعَلُونَ لِمَا لاَ یَعْلَمُونَ نَصِیبًا مِّمَّا رَزَقْنَاهُمْ تَاللّهِ لَتُسْأَلُنَّ عَمَّا کُنتُمْ تَفْتَرُونَ» (النحل: 56)(کافران) برای بتهایی که چیزی نمی‌دانند (زیرا که جمادند)، بهره‌ای

(از حیوانات و ارزاق خود) که ما بدیشان داده‌ایم قرار می‌دهند (و بدین وسیله بدانها تقرّب می‌جویند). به خدا سوگند! (در دادگاه قیامت) از این دروغ و بهتانها بازپرسی خواهید شد (و سزای کردارتان داده می‌شود.)و راجع به‌ تکذیب پیامبران مورد سوال قرار می‌گیرند: آیه:« وَیَوْمَ یُنَادِیهِمْ فَیَقُولُ مَاذَا أَجَبْتُمُ الْمُرْسَلِین فَعَمِیَتْ عَلَیْهِمُ الْأَنبَاءُ یَوْمَئِذٍ فَهُمْ لَا یَتَسَاءَلُونَ»(القصص: 65 – 66)(خاطرنشان ساز) روزی را که خداوند مشرکان را فریاد می‌دارد و می‌گوید: به پیغمبران چه پاسخی دادید؟ در این هنگام (بر اثر حیرت و دهشت) همه خبرها از یادشان می‌رود (و جملگی دچار فراموشی می‌شوند و سخنی برای گفتن نخواهند داشت و حتّی از هول و هراس نمی‌توانند چیزی از یکدیگر هم بپرسند 2- چه عملی را انجام داده‌اند؟ انسان در مورد اعمالی که در دنیا انجام داده است مورد بازخواست قرار می‌گیرد.

«فَوَرَبِّکَ لَنَسْأَلَنَّهُمْ أَجْمَعِیْنَ عَمَّا کَانُوا یَعْمَلُونَ»: (الحجر: 92 - 93)(به پروردگارت سوگند! که حتماً (در روز رستاخیز از آنچه در دنیا مردمان انجام می‌دهند) از جملگی ایشان پرس‌‌وجو خواهیم کرد. ‏ (سوال و بازخواست می‌کنیم) از کارهایی که (در جهان) می‌کرده‌اند).«فَلَنَسْأَلَنَّ الَّذِینَ أُرْسِلَ إِلَیْهِمْ وَلَنَسْأَلَنَّ الْمُرْسَلِینَ» (الأعراف: 6)(در روز قیامت) به طور قطع از کسانی که پیغمبران به سوی آنان روانه شده‌اند می‌پرسیم (که آیا پیام آسمانی به شما رسانده شده است یا خیر و چگونه بدان پاسخ داده‌اید؟) و حتماً از پیغمبران هم می‌پرسیم (که آیا پیام آسمانی را رسانده‌اید و از مردمان در قبال فرمان یزدان چه شنیده و چه دیده‌اید؟) 3ـ نعمت‌هایی که مورد استفاده بوده‎اند :خداوند روز قیامت از نعمت‎هایی که در دنیا به انسان داده است، سوال می‌کند. می‎فرماید: «ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ یَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِیمِ»(التکاثر: 8)(سپس در آن روز از ناز و نعمت بازخواست خواهید شد)مقصود از نعمت موارد زیر می‌باشد: شکم سیر، آب خنک، سایه خانه و مسکن، تعدیل در ساختار جسم و روح و لذت خواب. انواع نعمت‎هایی که شمرده شدند، از باب تنوع در تفسیر نعمت بود و گرنه نعمت‎های خداوند بسیار زیادند و قابل شمارش نیستند: « وَإِن تَعُدُّواْ نِعْمَتَ اللّهِ لاَ تُحْصُوهَا » (إبراهیم: 34 )(و اگر بخواهید نعمت‌های خدا را بشمارید نمی‌توانید آنها را شمارش کنید)بعضی نعمت‌ها ضروری و برخی دیگر از مکملات هستند و مردم نیز در ارتباط با نعمت یکسان نیستند. مردم یک دوران از نعمت‌هایی بهره می‌جویند که در دوره بعدی یا قبلی وجود نداشته و ندارند.

در شهری نعمت‌هایی یافت می‌شوند که در شهر دیگر یافت نمی‌شوند. انسان‌ها دربرابر تمام این نعمتها مسئول خواهند بود.بعضی از مردم نعمت‎های بزرگ و با ارزش الهی را که به آنان عنایت شده‎اند، درک نمی‌کنند و قدر نعمت یک جرعه آب، یک لقمه طعام، مسکن، همسر و فرزندان را نمی‎دانند و نعمت را تنها در ساختمانهای مجلل، باغ‌ها و سواری‌های آخرین مدل منحصر میدانند.سوال از نعمت، در واقع سوال از انجام شکر و سپاس در برابر نعمت‌هایی است که خداوند به انسان عنایت کرده است. هرگاه انسان شکر کند، در واقع حق نعمت را بجا آورده است. اما اگر منکر شود و از نعمت قدردانی نکند، خداوند بروی خشم خواهد کرد. 4ـ عهد و پیمان: خداوند انسان‌ها را در برابر عهدوپیمانی که با او بسته‎اند مورد بازخواست قرار می‌دهد.آیه:«وَلَقَدْ کَانُوا عَاهَدُوا اللَّهَ مِن قَبْلُ لَا یُوَلُّونَ الْأَدْبَارَ وَکَانَ عَهْدُ اللَّهِ مَسْوُولًا» (الأحزاب: 15)(آنان قبلاً با خدا عهد و پیمان بسته بودند که پشت به دشمن نکنند و نگریزند

(و در دفاع از اسلام و مسلمین بایستند). عهد و پیمان خدا پرسش دارد (و از وفای بدان بازخواست می‌شود)وهرگونه عهد و پیمان جایز و مشروعی که میان انسان‌ها بسته شود، خداوند درباره ایفاء و عدم ایفاء آن سوال خواهد کرد. میفرماید: « وَأَوْفُواْ بِالْعَهْدِ إِنَّ الْعَهْدَ کَانَ مَسْوُولاً»(الإسراء: 34) (و به عهد و پیمان (خود که با خدا یا مردم بسته‌اید) وفا کنید، چرا که از (شما روز رستاخیز درباره) عهد و پیمان پرسیده می‌شود). 5- گوش،چشم و دل: خداوند انسان‌ها را در برابر تمام گفته‎هایشان مورد سوال قرار می‌دهد. اینجا است که انسان‌ها را از گفتن سخنان بدون علم و مدرک برحذر داشته است: «وَلاَ تَقْفُ مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُوَادَ کُلُّ أُولئِکَ کَانَ عَنْهُ مَسْوُولاً». الإسراء: 36 .(از چیزی دنباله‌روی مکن که از آن ناآگاهی. بی‌گمان (انسان در برابر کارهایی که) چشم و گوش و دل همه (و سایر اعضای دیگر انجام می‌دهند) مورد پرس و جوی از آن قرار می‌گیرد). قتاده می‎گوید: راجع به‌ آنچه‌ که‌ دیده‌ای یا ندیده‌ای، شنیده‌ای یا نشنیده‌ای، می‌دانی یا نمی‌دانی، چیزی نگو، زیرا خداوند راجع به‌ همه اینها از تو سوال خواهد کرد. ابن کثیر می‎گوید: خلاصه آنچه که در آیه بیان گردید، این است که خداوند متعال از گفتن سخن بدون علم ومدرک نهی کرده است حتی سخن مظنون و مشکوک را نیز جایز نشمرده است میفرماید: « اجْتَنِبُوا کَثِیرًا مِّنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ » (الحجرات: 12).

منبع:shafaqna.com