پایگاه مذهبی دارالصادقیون

در اولین روز از مرداد سال 1302شمسی  برابر با دهم ذی حجه 1341قمری کودکی در خانواده ای متدین در تبریز دیده به جهان گشود که نامش را محمد تقی نهادند.پدرش، «کریم» نانوا بود و هرگز بدون وضو دست به خمیر نان نمی‌زد. مردی بود بسیار متشرع ، درستکار و با حافظه قوی.

محمد تقی چنان خوب قرائت قرآن را فرا گرفته بود که وقتی در 6 سالگی، برای اولین بار وارد مدرسة «اعتماد» تبریز شد، مدیر مدرسه،  پس از شنیدن قرائت قرآن او لبخندی زد و گفت: خیلی خوب خواندی! نیازی به درس‌های کلاس اول و دوم نداری؛ از فردا وارد کلاس سوم شو!

محمدتقی تحصیلات ابتدایی را در مدرسه اعتماد تبریز آغاز کرد، اما به دلیل تنگدستی نتوانست آن را ادامه دهد و در 8 سالگی درس را ترک کرد و به عنوان کارگر کفاش مشغول به کار شد. او پس از مدتی دوباره به ادامه مقطع ابتدایی بازگشت.

 در 12 سالگی، روزی در کوچه به هنگام بازی با دوستان خود، موجی از حس هستی شناسی به ذهن او خطور کرد. وی همانروز به دنبال پاسخ این که این هستی چیست، از بزرگترها سؤالات خود را آغاز کرد. برخی افراد و نیز به توصیه پدر، به همراه برادر بزرگتر خود (میرزا جعفر)  به فراگیری علوم دینی روی آورد و راهی حوزه علمیه طالبیه شد.

دروس مقدماتی حوزه و ادبیات عرب را در مدرسه طالبیه تبریز نزد استادان بزرگی هم چون میرزا علی اکبر اهری و سید حسن شربیانی آموخت. سپس برای ادامه تحصیل رهسپار تهران شد و در مدرسه فیلسوف از دروس آیت الله حاج شیخ محمد رضا تنکابنی  پدر حجت الاسلام فلسفی بهره های فراوان برد.

محمدتقی جعفری به دلیل علاقه فراوان به فلسفه و هستی شناسی، دروس منظومه و اسفار را از محضر میرزا مهدی آشتیانی فرا گرفت،  آن گاه برای تکمیل دروس سطح حوزه به قم رفت، ولی پس از یک سال، بر اثر درگذشت  مادر، دوباره به تبریز بازگشت.

 مدتی نیز از دروس آیت الله میرزا فتاح شهیدی استفاده کرد و  به پیشنهاد ایشان در سال 1322شمسی راهی نجف اشرف شد. وی دروس خارج فقه و اصول را در محضر استادان بزرگ نجف، مانند آیات عظام: شیخ کاظم شیرازی، سید محمود شاهرودی، سید محسن حکیم و سید ابوالقاسم خویی فرا گرفت و از درس حکمت و اخلاق شیخ مرتضی طالقانی استفاده کرد.

 تدریس دروس سطح، خارج فقه و اصول، فلسفه و معارف اسلامی را در سال 1325شمسی در نجف اشرف آغاز کرد.

محمدتقی جعفری پس از یازده سال اقامت در نجف اشرف، به ایران بازگشت و برای دیدار با آیت الله بروجردی رهسپار قم شد. وی با وجود پافشاری آیت الله بروجردی برای سکونت و تدریس ایشان در حوزه علمیه قم، به دلیل ناسازگاری مزاجش با آب و هوای قم به مشهد رفت و پس از اقامتی کوتاه مدت در آنجا، راهی تهران شد و در مدرسه علمیه مروی و سپهسالار ، مدرسه عالی شهید مطهری فعلی ، تدریس و نگارش و پژوهش را از سرگرفت.

جعفری هم­زمان با تدریس علوم حوزوی، در بیشتر دانشگاه های ایران به سخنرانی پرداخت. استعداد سرشار، اندیشه نیرومند و جایگاه والای علمی ایشان سبب شد تا از سال 1340 تا سال 1377 ـ یعنی سالی که بدرود حیات گفت ـ بسیاری از دانشوران داخلی و خارجی برای مناظره، مباحثه ها و گفتگوهای علمی با او ارتباط برقرار کنند. برای نمونه، اندیشمندانی چون برتراند راسل، پروفسور یانگ، کِنِت آلن لوتر، روژه گارودی، شیراکوف، کورودا، ناکانیشی و دیگران با ایشان به تبادل آراء پرداختند و از نظریات علمی و منزلت فکری او استفاده کردند.

محمدتقی جعفری تا واپسین لحظه های زندگی خود،  از پژوهش، نگارش و تدریس بازنماند و با ارائه بیش از ده ها اثر ماندگار; شامل نگارش مکتوب، ترجمه، مقدمه، مقاله و نیز شرکت در محافل علمی داخل و خارج و ایراد سخنرانی، توانست اندیشه ناب اسلام را به اندیشمندان جهان بشناساند.

شاید در پرتو همین جلوه­ها بود که در مدت زمانی نه چندان طولانی، توانست تألیفاتی پر شمار و عمدتا بدیع از خود به یادگار نهد که از مشهورترین آنها می­توان به مجموعه15 جلدی «تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی» و «ترجمه و تفسیر نهج البلاغه» در 27 مجلد اشاره کرد. انسان از دیدگاه قرآن،فلسفه زیبایی وهنر از دیدگاه اسلام ،حقوق جهانی بشر از دیدگاه اسلام و غرب،حرکت و تحول از دیدگاه قرآن نمونه­ هایی از آثار اوست .

حضور 11 ساله محمدتقی جعفری در دانشگاه دینی بزرگ نجف اشرف که آکنده از استادان بسیار ممتاز و صاحب نظر هم چون : سید ابوالقاسم خویی، سید محسن حکیم، شیخ کاظم شیرازی، سید عبدالهادی شیرازی، سید جمال­الدین گلپایگانی و شیخ مرتضی طالقانی بود، تأثیر قاطعی در شکل­گیری شخصیت علمی و عملی وی داشت، به گونه ای که در 23 سالگی موفق به اخذ درجه اجتهاد از شیخ کاظم شیرازی شد. ویاندکی بعد یکی از مدرسان کانون علمی و دینی نجف  شد.

تاکنون از ایشان حدود 80 اثر مکتوب، ده­ها مصاحبه و مقاله و متن سخنرانی­های علمی به جای مانده است که در پاسخ­یابی برخی از مسائل اجتماعی، فرهنگی، ادبی و فقهی و اعتقادی می­تواند راهگشا باشد و مجموعه این آثار علمی، جامعیت و اشراف آن بزرگوار را به معارف اسلامی به خوبی نشان می دهد.

نامه ­نگاری، مناظره و دیدار دانشمندان خارجی با ایشان بیش از 150 مورد بوده که 75 مورد از منتخب آنها در کتابی به نام «تکاپوی اندیشه ها» فراهم آمده  که به همت مؤسسه علامه جعفری به زیور طبع آراسته شده است.

در واقع، می توان گفت کارنامه فکری محمدتقی، کارنامه پرمحصول مردی است که وجودش وقف دین و دانش بود.

محمدتقی جعفری سرانجام پس از عمری تلاش در عرصه دین و علم، در 25 آبان ماه 1377 شمسی برابر با 26 رجب 1419 روحش به ملکوت پر کشید  و در شهر مقدس مشهد در حرم مطهر امام رضا (ع) در دارالزهد به خاک سپرده شد.