پایگاه مذهبی دارالصادقیون

ذکر لااله الاّ اللّه
تهلیل، گفتن لااله الاّ اللّه، مهمترین شعار توحیدی اسلام است. واژه تهلیل، از مادّة هلل، در لغت به معنای بالا بردن صداست (ابن فارس، ج 6، ص 11) و در اصطلاح، گفتن لااله الاّ اللّه است. به کار بردن مادّة هلل برای این معنا، بدان سبب است که فرد به هنگام گفتن لااله الاّ اللّه صدای خود را بلند می کند. (ازهری ، ج 5، ص 368) همچنین گفته شده که تهلیل برگرفته از حروف لااله الاّ اللّه است. (راغب اصفهانی ، ذیل «هلل »)

عبارت لااله الاّ اللّه دو بار به همین صورت در قرآن کریم به کار رفته (رجوع کنید به صافات : 35؛ محمد: 19) و به صورتهای مشابه، مانند لااله الاّ أنا و لااله الاّ أنت و بویژه لااله الاهو، بیش از سی بار در قرآن آمده است. (رجوع کنید به عبدالباقی ، ذیل «إل'ه »)

مفسران بر اساس حدیث نبوی و اقوال صحابه و تابعین، «کلمة التقوی » را که در قرآن (فتح : 26) نیز آمده، همان لااله الاّ اللّه دانسته اند (ابن بابویه ، 1386، ج 1، ص 251؛ طوسی ، ج 4، ص 283). علاوه بر این، در منابع حدیثی و تفاسیر، لااله الاّ اللّه با نامها و اوصافی چون کلمة التوحید. (فضل بن حسن طَبْرِسی ، ج 6، ص 480،4)
 
ذکر تهلیل در روایات
ذکر لااله الاّ اللّه از جمله ذکرهای مۆمنان است، زیرا بنا بر احادیث، اقرار به آن (توحید) یکی از ارکان پنج گانه اسلام و بزرگترین باب از ابواب هفتاد و چندگانه ایمان است. (بعلی بن حسن طبرسی، ص 86) پیامبر اکرم برترین سخنان را لااله الاّ اللّه و عبارات هم ارز آن، همچون سبحان اللّه و الحمدللّه و اللّه اکبر برشمرده است.(رجوع کنید به بخاری جعفی ، ج 7، ص 229؛ طَبَرانی ، ج 3، ص 315)

در حدیثی دیگر آن را برترین سخن خود و پیامبران پیش از خود ذکر کرده است ( رجوع کنید به بیهقی ، السنن الکبری ، ج 4، ص 284)؛ از اینرو، ایشان هم در آغاز رسالت، مردم را با «قولوا لااله الاّ اللّه تُفلحوا» به اسلام دعوت می کرد (مجلسی ، ج 18، ص 202) و هم در ادامه، به مسلمانان توصیه می نمود که اسلام خود را با زیاد گفتن لااله الاّ اللّه تجدید کنند.(رجوع کنید به حاکم نیشابوری، ج 4، ص 256)

در حدیثی قدسی که امام رضا علیه السلام آن را با واسطه پدرانش از پیامبر اکرم نقل کرده و در میان شیعیان به حدیث سلسلة الذهب * مشهور است، خداوند لااله الاّ اللّه را دژ مستحکم خود دانسته که ورود در آن موجب امان از عذاب الهی می شود. امام رضا علیه السلام در پایان این حدیث، خود را شرطی از شروط این امر برشمرده که مراد از آن امامت اهل بیت پیامبر اکرم است. ( رجوع کنید به ابن بابویه ، 1387، ص 25 ).

بر اساس برخی احادیث ، قائلِ لااله الاّ اللّه یا کسی که آخرین سخن او لااله الاّ اللّه باشد، وارد بهشت می شود یا بنا بر حدیثی دیگر، آتش دوزخ بر او حرام می گردد (رجوع کنید به ابن بابویه ، 1404، ج 2، ص 119)؛ از اینرو، در احادیث به تلقین لااله الاّ اللّه به مردگان سفارش شده است. ( حرّعاملی ، ج 2، ص 456)

ابى حمزه گوید: شنیدم که امام باقر (علیه السلام) مى فرمود: هیچ چیز نیست که ثوابش بیشتر باشد از گواهى به اینکه بگوید: "لا اله الا الله" یعنى گواهى دهد به یگانگى خدا، به راستى که چیزى با خداوند عزّوجلّ برابر نیست و در هیچ امرى احدى با او شریک نیست. (اصول کافى ، جلد6، ص 153)

 فقط خداوند شایسته پرستش است
امام صادق (علیه السلام ) مى فرماید: رسول خدا (صلی الله علیه  و آله ) فرموده است: استغفار و گفتن کلمه لا اله الا الله بهترین عبادت است. (اصول کافى ، ص 119)

تجلى لا اله الا الله در بهشت
رسول خدا (صلی الله علیه و آله ) فرمود: «هر کس بگوید: لا اله الا الله براى او در بهشت درختى کاشته مى شود از یاقوت سرخ، که بُنش از مشک سفید برآمده، و از عسل شیرین تر و از برف سپیدتر و از مشک خوشبوتر است و....» (اصول کافى، ج 6، ص 153)

  اهمیت ذکر تهلیل در ماه رجب
همانطوری که گفتیم این ذکر دارای اهمیت بالایی است اما گفتن این ذکر در ماه رجب جایگاه ویژه ای دارد به این سخن گهربار پیامبر نور و رحمت توجه بفرمایید:

عَنِ النَّبِیِّ صلّی الله علیه وآله: مَنْ قَالَ فِیهِ «لَا إِلَهَ إِلَّا اللهُ» أَلْفَ مَرَّةٍ ، کَتَبَ اللهُ لَهُ مِائَةَ أَلْفِ حَسَنَةٍ ، وَ بَنَى اللهُ لَهُ مِائَةَ مَدِینَةٍ فِی الْجَنَّةِ.[وسائل‏الشیعة، ج 10 ،ص 484 /اقبال الاعمال، ص 147 ] ؛ رسول خدا صلّی الله علیه وآله فرمود: هرکس در ماه رجب، هزار مرتبه«لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ» بگوید ، خداوند برای وی هزار حسنه نوشته ، و هزار شهر در بهشت بنا می کند.

عزیزان در روزهای نورانی ماه رجب قرار داریم ، چقدر خوب است که قدر لحظه به لحظه این ماه با عظمت را بدانیم و قدمی در راه خودسازی و زدودن تیرگی های وجودمان برداریم در روایتی امام صادق‏(علیه‏السلام) از پیغمبر اکرم نقل می فرماید که: ماه رجب، ماه استغفار امّت من است؛ بعد می‌فرماید: رجب را «اَصبّ» گویند، چون رحمت خدا در این ماه به امّت من زیاد ریزش می‌کند؛ ماه رجب چنین ماهی است.

گفتن ذکر «لا إله إالّا الله» که در روایات بسیار به آن سفارش شده است ، در ماه بارش رحمت ها به یقین اثرات عمیقی بر روح و جان ما خواهد داشت . 

 شرط بهره گیرى از برکات تهلیل
نکته مهم و قابل توجّه این است که احادیث شرط بهره گیرى از برکات «تهلیل» را به: اخلاص، اطاعت خدا و رسول، محبّت و ولایت اهل بیت، عمل صالح  و اجتناب از محرّمات، مشروط کرده اند. با تأمّل در این شروط، مشخّص مى شود که همه آنها در واقع به شرط اوّل، یعنى اخلاص در گفتن تهلیل باز مى گردد و لذا غالب احادیث، اخلاص را به شروطِ یاد شده، تفسیر کرده‌اند. به بیان روشن تر، معناى اخلاص در تهلیل، اجتناب از شرک اعتقادى و عملى است و لازمه آن، اطاعت از خدا و رسول و لازمه آن، ولایت و محبّت اهل بیت علیهم السلام و انجام دادن کارهاى شایسته و اجتناب از کارهاى ناشایست است.(کتاب منتخب نهج الذکر، محمد محمدی ری شهری، ص 341)  

إن شاء الله که قدر این فرصت طلایی را بدانیم و از آن نهایت استفاده را ببریم. به امید توفیق عمل برای همه شما عزیزان.

منابع:
کتاب منتخب نهج الذکر، آیت الله محمد محمدی ری شهری
کتاب ذکری های مستحبی، مۆلف: عباس عزیزى
سایت دانشنامه جهان اسلام  مقاله، محسن معینی 
تبیان