پایگاه مذهبی دارالصادقیون

 مباحث مرتبط با مهدویت و منجی آخرالزمان همواره با سوالات فراوان همراه بوده است؛ یکی از این سوالات درباره فلسفه و چرایی برخی نام ها و القاب حضرت حجت (عج) است. در این نوشتار به چرایی نامیدن حضرت مهدی (عج) با عنوان قائم اشاره می شود.

یونس بن عبدالرحمن از امام کاظم (ع) پرسید: آیا تو همان قائم به حق هستی؟ آن حضرت (ع) فرمودند: آری من قائم به حق هستم، اما آن قائم به حقی که زمین را از دشمنان خدا پاک می کند و آن را پر از عدل و داد می کند، پس از انکه پر از ظلم و جور شده است، او پنجمین فرزند از اولاد من است که غیبتش طولانی خواهد شد. (1)

عبدالعظیم حسنی به امام جواد (ع) گفت: من امیدوارم که تو همان قائم از اهل بیت (ع) باشی که زمین را پر از عدل و داد می کند، همانگونه که پر از جور و ستم شده است. آن حضرت (ع) در پاسخ او فرمودند: ای ابوالقاسم! هر یک از ما قائم به امر خدا و هدایت کننده به سوی دین می باشد، اما آن قائمی که خداوند به وسیله او زمین را از اهل کفر پاک می گرداند، همان است که ولادتش بر مردم مخفی شده است و از نظرها غایب خواهد شد.

با عنایت به اینکه تمامی معصومین (ع) دارای صفت هستند اما این لقب مخصوص امام زمان (ع) است و تقریبا در تمام احادیثی که نام ایشان را می برند، این لقب درباره وجود مقدس امام زمان (عج) بکار رفته است.

در شرح این لقب سخنانی گفته شده است که جهت اختصار به چند نمونه بسنده می شود:
امام حسین (ع) می فرمایند: مرد عربی پس از مسلمان شدن از پیامبر (ص) پرسید: آیا پس از تو پیامبر هست؟ حضرت (ص) فرمودند: من خاتم پیامبران هستم، اما بدان که پس از من امامانی از نسل من خواهند بود که قائم به قسط می باشند و تعدادشان همان تعداد نقبای بنی اسرائیل می باشد. اولین نفر آنها علی ابن ابی طالب (ع) است که امام و خلیفه پس از من و نه نفر از این صلب است و در همان حال دست به سینه ام گذارد و قائم نهمین فرد از آنها است که در آخرالزمان برای دین قیام می کند، همانگونه که من در نخستین روز برای دین چنین کردم... (2)

علقمه نب محمدحضرمی می گوید: از امام صادق (ع) خواستم نام امامان را به من بگوید. آن حضرت (ع) فرمودند: از گذشتگان علی ابن ابی طالب، امام حسن، امام حسین، علی ابن الحسین، محمدبن علی علیهم السلام و سپس خودم.
عرض کردم: یابن رسول الله! پس از تو کیست؟ فرمودند: من به فرزندم موسی (ع) وصیت کردم که او پس از من است.
عرض کردم: و پس از موسی چه کسی خواهد بود؟
فرمودند: فرزند او علی است که رضا لقب گرفته است و پس از او فرزندش محمد و پس از محمد فرزندش علی و پس از علی فرزندش حسن و فرزند حسن مهدی صلوت الله علیهم اجمیعن.
سپس افزودند: پدرم از پدرش، از جد خود از علی (ع) از پیامبر (ص) نقل کرده است که قائم ما هر گاه خروج کند، 313 نفر به عدد رزمندگان جنگ بدر گرد او جمع می شوند.
پس زمانی که ظهور او فرا می رسد، شمشیری در غلاف بوده و در مقابلش قرار دارد، فریاد برمی آورد: "قم یا ویل الله فاقتل اعداء الله؛ برخیز ای ولی خدا و دشمنان را به قتل برسان!"(3)

صفر ابن ابی دلف می گوید: از ابوجعفر، امام جواد (ع) شنیدم که فرمودند: "امام پس از من، فرزندم علی است، امر او امر من، گفتار او گفتار من و طاعت او طاعت من است. امام پس از او فرزندش حسن (ع) است، امر او امر پدرش، گفتار او گفتار پدرش و طاعت او طاعت پدرش است."

سپس سکوت کردند. عرض کردم: ای فرزند رسول خدا (ص)! چه کسی پس از حسن (ع)، امام خواهد بود؟ امام جواد (ع) بشدت گرسیتند و سپس فرمودند: پس از حسن (ع)، فرزند او قائم به حق امام منتظر است."

عرض کردم: یابن رسول الله (ص)! چرا به وی قائم گفته می شود؟ فرمودند: "چون قیام می کند، پس از آنکه نام وی مرده باشد و بیشترین معتقدان به امامتش مرتد شده باشند."

ابوحمزه ثمالی می گوید: به ابوجعفر محمدبن علی باقر (ع) گفتم: ای فرزند رسول خدا (ص)! مگر همه شما قائم به حق نیستید؟ فرمودند: چرا.
گفتم: پس چرا حضرت مهدی (عج) قائم نامیده شده است؟ آن حضرت (ع) در پاسخ فرمودند: "هنگامی که جدم حسین (ع) به شهدات رسیدند، فرشتگان در درگاه خداوند به گریه و ضجه و ناله افتادند و گفتند: خدایا! تو درباره برگزیده و فرزند برگزیده ات را به قتل رسانده است، سکوت می کنی؟ ندا رسید: ای فرشتگانم! آرام باشید! قسم به عزت و جلالم! از آنها انتقام خواهم گرفت؛ اگرچه مدتی از این جرم و جنایت گذشته باشد. سپس حجاب ها را نسبت به فرزندان امام حسین (ع) از برابرشان کنار زد که فرشتگان با دیدن امامان از نسل امام حسین (ع) بسیار شاد و خرسند گشتند و در میان آنها یک نفر ایستاده و در حال نماز بود. ندا رسید: من به وسیله این قائم از آنها انتقام می گیرم." (4)
در روایات دیگر به تعبیرات دیگری برمی خوریم که تقریبا شبیه به یکدیگر می باشند، مثل قائم بامرالله، قائم به قسط، قائم به حق.

پی‌نوشت‌ها:‌
1- کفایه الاثر، ص265
2- همان، صص 173، 334 و 338؛
3- همان، ص 263
4- علل الشرایع، ص 160 و معجم احادیث امام مهدی (عج) ص 310.
برگرفته از کتاب بامداد بشریت، نوشته محمدجواد مروجی طبسی

منبع: قدس آنلاین