پایگاه مذهبی دارالصادقیون

سوال: شخصی که معلول است، وقتی در خانه خود است می‌تواند با آب وضو بگیرد ولی در خارج از منزل توانایی این کار را ندارد. تکلیف او هنگامی که نمی‌تواند با آب طهارت بگیرد چیست؟

اگر تا آخر وقت نماز، بدون عسر و حرج غیر قابل تحمل، امکان تطهیر و وضو با آب را دارد، باید تطهیر نموده و وضو بگیرد، در غیر این صورت طهارت لازم نبوده و باید تیمم کند.

پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سوال، چنین است:

حضرت آیة الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):
در هر صورت اگر تا آخر وقت نماز امکان تطهیر و وضو با آب را دارد، باید تطهیر نموده و وضو بگیرد.

حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
هر زمان که آب برای او ضرر دارد یا نتواند وضو بگیرد وظیفه‌ اش تیمم است و طهارت لازم است مگر در جایی که به مشقت و زحمت زیاد می‌ افتد.
 
حضرت آیة الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
اگر در وقت می ‌تواند وضو بگیرد نمی ‌تواند تیمم کند.

حضرت آیة الله العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی):
چنانچه داخل وقت متمکن از رفتن به منزل و وضو باشد لازم است وضو بگیرد و نمازش را بخواند در غیر این صورت می ‌تواند تیمم کند.
 
سوال: چند روز آینده عروسی یکی از بستگانم است؛ عروس خانم با توجه به فرهنگ امروزی از صبح به آرایشگاه می روند و تا آخر شب نیز باید آرایش بر روی صورتشان باشد، معمولاً نیز نگه داشتن وضو در این زمان طولانی بعید است؛ حال آیا می توان تیمم نمود؟ یا اینکه نماز را آنقدر به تاخیر بیاندازد که دیگر فرصت وضو نداشته باشد و تیمم نماید؟ کلا چه راهکار عملی و قابل اجرایی پیشنهاد می نمایید؟

طبق نظر مراجع عظام تقلید، آنچه در سوال ذکر شده است نمی تواند عذر برای ترک وضو یا غسل و انجام تیمم به جای آن باشد. (مکارم شیرازى، ناصر، احکام بانوان، ص 92)

در این گونه موارد، معمولاً بانوان متدیّن طوری برنامه ریزی می کنند و زمان را به شکلی با آرایشگر هماهنگ می کنند تا در انجام واجبات دینی خویش کوتاهی نکنند، با توجه به این که به طور عادی، زمان این عمل  از پنج یا شش ساعت تجاوز نمی کند، عروس خانم می تواند در هنگام ظهر در آرایشگاه، وضو گرفته و نماز بخواند، سپس مشغول آرایش شود و در فاصله مدتی که به نماز مغرب مانده از باطل شدن وضو جلوگیری کند و همزمان با اذان مغرب نماز خویش را بخواند. روشن است که اجرای این امر ممکن خواهد بود.

البته باید توجه داشت که، این آرایش برای نماز صبح فردا باید پاک شود و موانع  رسیدن آب به اعضای وضو برطرف شود.
 
سوال: مقدار واجب مسح پا، از حیث طول و عرض چیست؟

امام خمینی (ره): 
طول: باید از سر یکی از انگشت ها تا برآمدگی روی پا مسح کند.
عرض: به هر اندازه باشد کافی است. 

آیة الله خامنه ای (دام ظلّه): 
الف) مقدار مسح پا و مسح سر را توضیح فرمایید.

مسح به هر اندازه که باشد کافی است و مسح پا از نظر طول از سر یکی از انگشتان تا مفصل و از نظر عرض به هر مقداری که باشد کافی است.
 
ب) آیا مسح پا باید شامل کنار انگشتان پا نیز شود؟
مسح کنار انگشتان پا لازم نیست. 

آیة الله سیستانی (دام ظلّه): 
طول: باید از سر یکی از انگشت ها تا مفصل مسح نماید.
عرض: پنهای مسح به هر اندازه باشد کافی است ولو به اندازه یک انگشت یا کمتر از یک انگشت. 

آیة الله شبیری زنجانی (دام ظلّه): 
طول: از سر یکی از انگشتان تا بر آمدگی روی پا را مسح کند و احتیاط (این احتیاط، احتیاط مطلق است قید واجب ندارد پس مکلف می تواند هم به این احتیاط عمل کند و هم به فتوای مجتهد دیگری رجوع نماید. البته از نظر آیة الله شبیری زنجانی اگر قید واجب همراه احتیاط باشد، حکم فتوی را دارد و رجوع جایز نیست.)  آن است که تا مفصل را هم مسح کند.
عرض: احتیاط آن است که مسح پا به اندازه پهنای سه انگشت بسته باشد. 

آیة الله صافی گلپایگانی (دام ظلّه): 
طول: بنابر احتیاط واجب از سر انگشت ها تا مفصل را مسح نماید.
عرض: پنهای مسح پا به هر اندازه باشد کافی است. 

آیة الله مکارم شیرازی (دام ظلّه): 
طول: روی پاها را سرانگشت ها تا برآمدگی پشت پا مسح کند.
عرض: کافی است به اندازه یک انگشت مسح کند. 

آیة الله نوری همدانی (دام ظلّه): 
طول: از سر یکی از انگشت ها تا برآمدگی روی پا.
عرض: پهنای مسح پا به هر اندازه باشد کافی است. 

آیة الله وحید خراسانی (دام ظلّه): 
طول: از سر یکی از انگشت ها تا برآمدگی روی پا است.
عرض: پنهای مسح پا به هر اندازه باشد کافی است. 

چند استفتاء از آیة الله خامنه ای دام ظله:
سوال: آیا در باران مى‌شود وضو گرفت؟
ج) مانع ندارد مشروط بر اینکه قطرات بارانى که به اعضاى وضو مى‌رسد، با آن قصد وضو نماید و هنگام مسح، باران به کف دست ‌ها ‏اصابت نکند.‏ 
 
سوال: در هنگام وضو ریختن آب غیر وضو بر روى دست چه حکمى دارد؟
ج) مانع ندارد، و مى ‌تواند به قصد وضو با آن آب، موضع را بشوید. آنچه اشکال دارد این است که با آب غیر وضو مسح کشیده شود.
 
سوال: آیا وجود جرم در زیر ناخن‌ها و یا بلندى ناخن‌ها باعث بطلان وضو خواهد شد؟ ضمناً حکم نمازهاى خوانده شده چیست؟
ج) امور مذکور موجب بطلان وضو و نماز نیست.

منابع:تبیان