پایگاه مذهبی دارالصادقیون

فرارسیدن سالگشت اربعین حضرت سید الشهداء امام حسین علیه السلام و اولاد و اصحاب آن بزرگوار را بر تمامی انسانهای آزاده و مخصوصاً شیعیان و پیروان آن حضرت تسلیت عرض نموده ، به همین مناسبت در حد امکان و توان مطالبی هر چند کم راجع به اربعین در این پست نگاشته می‌شود، به امید آنکه خداوند در دنیا زیارت مرقد مطهر آن بزرگوار، و در آخرت شفاعت ایشان را نصیب فرموده و مورد قبول و نظر آن امام شهید قرار گیرد.

در فرهنگ شیعه اربعین به چهلمین روز شهادت امام حسین علیه السلام گفته می‌شود که مصادف با بیستم ما صفر المظفر است از سنت‌های مردمی گرامیداشت چهلم اموات است که امروزه در میان مسلمانان مرسوم و متداول است، مردم در چهلمین روز وفات عزیزان خود خیرات و صدقات می‌دهند و مجلس یاد بود بر پا می‌کنند.
در اینکه فرزندان و اهل بیت امام حسین علیه السلام در اولین چهلم و اربعین برای زیارت قبور عزیزان خود به کربلا آمده‌اند یا اینکه در سال بعد بوده است اختلاف است. و ما در این پست در صدد آن نیستیم که بحث دز این باره داشته باشیم لکن مرحوم شهید محراب آیت الله قاضی طباطبائی امام جمعه‌ی تبریز کتابی به نام «تحقیق درباره‌ی اربعین» نوشته‌اند و در آن کتاب درصدد اثبات این مطلب بوده‌اند که اهل بیت در اربعین اول یعنی سال 61 هجری قمری به کربلا آمده‌اند، خوانندگان محترم می‌توانند به کتاب مذکور مراجعه کنند.
و از حوادث مسلم این روز این که در روز بیستم صفر همان سال یعنی مصادف با اربعین حضرت سید الشهداء علیه السلام  و اصحاب و اولاد آن بزرگوار جابربن عبدالله انصاری صحابی رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم از مدینه‌ی منوره برای زیارت قبر مطهر آن حضرت به کربلا آمد و طبق بعض روایات در حالی که جابر بعد از غسل زیارت در آب فرات و با حالت حزن و اندوه عازم زیارت قبور شهداء بود صدای کاروان شنید و بعد از آنکه تفحص کردند متوجه شدند که خاندان رسالت و اهل بیت رسول الله نیز وارد کربلا شده‌اند.
بنابراین  در بیستم صفر سال 61هجری یعنی روز اربعین اولین زائران آن حضرت خود را به کربلا رساندند.
در نهضت پرشور حسینی، عوامل بسیاری راه را برای عالم‌گیر شدن این نهضت هموار کردند، کاروان اسراء، خطبه‌های حضرت زینب و امام سجاد علیهما السلام در کاخهای ظلم کوفه و شام و در مسجد اموی، و به دنبال آن قیام توابین و بیداری مردم بعد از غفلت از یاری امام حسین علیه السلام و حوادث متعدّد دیگر که هر یک به نوبه‌ی خود در معرفی و بیان حقیقت عاشورا، امت اسلامی را مخاطب خود قرار دادند، یکی از همین عوامل که در شناساندن قیام عاشوراء نقش به سزائی داشت و شاید جزو اولین طلیعه‌های فروغ این خورشید درخشنده بود، اربعین و اربعین‌های بعد از عاشورا است، در هر اربعین یادواره‌ای با شکوه بر مزار شهیدان کربلاء برگزار می‌شود، و مردم از این رهگذر یک بار دیگر نهضت امام خود را مرور می‌کنند، و با اهداف آن آشنا می‌شوند و به عظمت و شکوه آن پی می‌‌برند، در مقابل آن خود را مسئول می‌دیدند و همانند توابین آن عصر تائب می‌شدند.
اربعین تنها یک روز از روزهای سال نیست، بلکه آیینه‌ای است در برابر چشمان میلیونها انسان معتقد که در آن تصویری از نهضت و قیام خونین محّرم نقش می‌بندد، اگر چه از بعد تاریخی همانطور که گفتیم اختلاف است که آیا اهل بیت امام حسین علیه السلام در اربعین اول یا سال بعد به کربلا آمدنده‌اند، اما آنچه مسلم است ، زیارت مزار شهدای عاشورا توسط جابربن عبدالله انصاری و عطیّه است که در این نوشتار سخن از شخصیت این دو بزرگوار و زیارت اربعین آنهاست.
شیخ طوسی در کتاب مصباح المتهجد می‌نویسد: روز بیستم ماه صفر روزی است که جابربن عبدالله انصاری، صحابی رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم از مدینه برای زیارت قبر اباعبدالله به کربلا آمد، او اول کسی است که مزار امام علیه السلام را زیارت کرد و در این روز زیارت امام حسین علیه السلام مستحب است.[15]
از ظاهر عبارت مرحوم شیخ طوسی در این جملات چنین بر می‌آید که جابر به منظور زیارت و به قصد درک ثواب زیارت اربعین از شهر خود یعنی مدینه خارج شده و در روز بیستم ماه صفر وارد کربلا شده است، اما اینکه اهل مدینه کی و چگونه از شهادت امام با خبر شدند که جابر توانست خود را چهل روز پس از شهادت به آنجا برساند باید گفت: ابن زیاد، پس از رسیدن اهل بیت به کوفه بی درنگ عبدالملک بن ابی الحارث سلمی را از عراق به حجاز فرستاد تا هر چه زودتر عمرو بن سعید بن عاص والی مدینه را از شهادت امام ویاران وی آگاه سازد، قهراً چند روز پس از ورود اهل بیت به کوفه مردم شهرها از جمله اهالی مدینه از شهادت فرزند پیامبر آگاه شدند، در این صورت ممکن است که جابر بن عبدالله انصاری با خبر یافتن از شهادت امام و اصحاب ایشان با آنکه بنابر بعض اقوال از دو چشم نابینا و یا کم‌سو شده بود از مدینه به قصد زیارت امام و یاران فداکار او حرکت کند و در بیستم صفر درست چهل روز بعد از شهادت امام علیه السلام وارد کربلا شود.
پس از شهادت سرور شهیدان حسین بن علی علیه السلام، جامعه‌ی اسلامی سخت مرعوب قدرت و پیروزی‌های بنی امیه شده بود، و جابر از معدود افرادی بود که مرعوب قدرت حکومت پلید اموی نشد و با حرکتی معنی دار و عظیم گام بزرگی در جهت معرفی چهره‌ی قیام حسینی و سلطنت اموی برداشت.
او از مدینه در حالی رهسپار کربلا شد که کهولت و ناتوانی او را از پای درآورده بود، و به نقل بعض روایات نابینا نیز بود. اما جابر برای بیرون آوردن مردم از غفلت و هشدار به مسلمانان اقدام به این کار می‌کند، و با تأیید اهل بیت، این حرکت به صورت رسمی هر ساله تبدیل شده و برکاتی بر آن مترتّب است و روایات بسیاری در فضیلت زیارت این روز چه از دور  و چه از نزدیک وارد شده است.
در این زیارت که جابر به همراه عطیّه که از شخصیت‌های بزرگ اسلامی بوده و به عنوان مفسر قرآن شناخته می‌شود به زیارت قبر امام حسین علیه السلام آمدند، جابر و عطیه در فرات غسل کرده و همچون حاجیان که برای طواف کعبه محرم می‌شوند با پای برهنه و گامهای کوتاه بر سر مزار شهدا و در ابتدا کنار قبر مطهر و مقدس امام حسین علیه السلام آمده و با صدای حبیبی یا حسین آن حضرت را مورد خطاب قرار داده است، و در همان حال از امام حسین علیه السلام پرسید که آیا می‌شود حبیب و دوست جواب حبیب خود را ندهد، و در ادامه گفت: چگونه می‌شود جواب بدهی در حالی که سر در بدن نداری، و با این جمله مراسم عزاداری هم برای امام حسین علیه السلام بنیان‌گذاری کرد، پایان ضمن التماس دعا از خوانندگان این مقاله و این برگ سبز که تحفه‌ی درویش بی‌نواست امیدواریم که عزیزان توفیق به جای آوردن اعمال اربعین را داشته باشند و با مراجعه‌ی به مفاتیح الجنان آن حضرت را در این روز زیارت کنند که زیارت اربعین یکی از علائم انسان مؤمن است، علاوه‌ی بر آن در مراسم عزاداری اربعین که در جای جای کشور ایران و همه‌ی کشورهائی که محبان اهل بیت حضور دارند برگزار می‌شود شرکت نمایند.

از آنجا که مصائب امام حسین (ع) از حدّ تصور انسان بیرون است، به هیچ وجه نمی توان حق این مصیبت را ادا کرد و به همین خاطر است که این سنّت شریف (عزاداری) نباید متوقف شود و پایبندی به زیارت امام حسین (ع) نیز از جانب خاندان پاک وی زمینه ای را فراهم نموده،‌ تا فاجعه عاشورا و درسهای عظیم آن به باد فراموشی سپرده نشود.

امام جعفر صادق (ع) می فرمایند: همانا آسمان چهل صبح خون گریست، و زمین چهل صبح گریست، و خورشید چهل صبح با کسوف و به رنگ سرخ گریست… و فرشتگان نیز چهل صبح بر او (امام حسین) گریستند. (کامل الزیارات ابن قولویه)