پایگاه مذهبی دارالصادقیون

 فلسفه ازدواج موقت مقابله با گناهان و فسادهای جنسی است که متاسفانه در سطح جامعه رواج یافته گناهانی مثل داشتن دوست دختر و دوست پسر که توسط برخی قبح آن شکسته شده است. هیچ گاه ازدواج موقت ناظر به تضعیف جایگاه ازدواج دائم نیست و این مهم را خود شارع مقدس حتما توجه داشته است و از آیات و روایات نیز بخوبی روشن است که دین جایگاهی خاص و ویژه برای ازدواج دائم قائل است.

علاوه بر این هر انسان عاقلی درک می کند که ازدواج دائم اهمیت و ثباتش بسیار بالاست لذا با داشتن شرایط ازدواج دائم کسی به سراغ ازدواج موقت نخواهد رفت، مخصوصا خانم ها که یک طرف این قضیه هستند را نباید فراموش کرد که در زمان ما طرز تفکر خاصی به ازدواج دارند، هیچگاه یک خانم باکره که شرایط ازدواج دائم را دارد برای چند ماه یا چند سال ازدواج موقت نخواهد کرد!، علاوه بر این شرع اجازه پدری که مصلحت دختر را رعایت کند شرط کرده تا تمام این رفتارها نظام مند باشد.

اما بدیهی است که شرایط تمام افراد جامعه یکسان نیست و همه نمی توانند ازدواج دائم داشته باشند، با این توصیف به دور از عقلانیت است که همه را با یک برنامه ازدواج دائم مدیریت کرد، ازدواجی که برای اینکه شرایطش فراهم شود زمانبر خواهد بود، با اینهمه رسوم غلط و دست و پاگیر شاهدیم سن ازدواج نیز بالا رفته است و کسی در پی حل این معضل هم نیست. از همین رو اگر برنامه ای همچو ازدواج موقت مطرح نباشد قوه شهوت و میلهای جنسی که بیکار نخواهد بود و باعث همین فسادها خواهد بود که بعضا شاهدیم.

مُتعِه یا نکاح مُنقَطِع یا ازدواج موقت که به صیغه نیز معروف است، شرایطی دارد:

1- صیغه به عربی باشد. (اینجا کلیک نمایید).

2- دختر اگر باکره است، اذن پدر را داشته باشد.(اینجا کلیک کنید). اگر خانم رشیده است یا قبلا ازدواج کرده (ونزدیکی داشته) است نیازی به اذن ندارد.

3- مهریه معلوم باشد.( اینجا کلیک کنید).

4- مدت زمان نیز مشخص شود. برخی از مراجع عقد موقت طولانی مدت را در حکم عقد دائم می دانند. (اینجا کلیک کنید). 

5- ازدواج موقت طلاق ندارد، و رها شدن زن به این است که مدتش تمام شود، یا مرد مدت را به او ببخشد، مثلاً بگوید: باقی مانده مدت را به تو بخشیدم، و شاهد گرفتن و پاک بودن زن از حیض لازم نیست.

نکته: نیازی به حضور شاهد نیست.

?هر کدام از موارد بالا نیازمند توضیحاتی است که در بخش « احکام ازدواج و طلاق» و  قسمت «شرایط عقد ازدواج دائم و موقت» می توانید مطالعه نمایید. پس از شرایط عقد نوبت به بیان الفاظ صیغه عقد ازدواج موقت می می رسدکه در ادامه بدان اشاره می گردد.

صیغه عقد موقت

پرسش 188 . اگر یک مرد و خانم بیوه اى، بخواهند خودشان صیغه عقد موقت بخوانند، کیفیت آن به چه شکل است؟

همه مراجع: پس از تعیین مهر و مدت، نخست خانم بگوید: «زَوَّجْتُکَ نَفْسى فِى الْمُدَّةِ الْمَعْلُومَةِ عَلَى الْمَهْرِ الْمَعْلومْ»؛ «خود را در مدت معین و با مهر مشخص همسر تو کردم» و پس از آن بدون فاصله (طولانى) مرد بگوید: «قَبِلْتُ التَّزْویجَ»؛ «این ازدواج را قبول کردم».

پرسش 189 . اگر مردى بخواهد خانم بیوه اى را به عقد موقت خود در آورد، چگونه صیغه بخواند؟

همه مراجع: پس از تعیین مهر و زمان عقد، مرد به وکالت از طرف زن بگوید:«اَنْکَحْتُ مُوَکِّلَتى (بعد از آن نام زن ذکر شود) نَفْسى فِى الْمُدَّةِ الْمَعْلُومَةِ عَلَى الْمَهْرِ الْمَعلُومْ». سپس از طرف خودش بگوید: «قَبِلْتُ النِّکاحَ لِنَفْسى».

بطلان عقد موقت

پرسش 190 . زن و مردى صیغه موقّت جارى مى کنند و بعد از آمیزش متوجه مى شوند که عقدشان به جهتى باطل بوده است؛ آیا این کار آنان در حکم زنا است و بچه به دنیا آمده نامشروع است؟

همه مراجع: با توجه به اینکه به مسأله آگاه نبوده اند، عملشان زنا نبوده و بچه نیز حلال زاده است و اگر بخواهند به زندگى موقّت ادامه دهند، باید دوباره صیغه عقد را جارى سازند.[2]

ثبت محضرى

پرسش 191 . اگر زن و مردى بخواهند ازدواج موقّت کنند، آیا لازم است به محضر بروند تا در آنجا صیغه خوانده شود یا اینکه خود آنان مى توانند شرایط همدیگر را بپذیرند و صیغه را بخوانند؟

همه مراجع: اگر شرایط صحّت عقد را رعایت کنند، مى توانند خودشان عقد را بخوانند و رفتن به محضر لازم نیست.[3]

• [1]. توضیح المسائل مراجع، م 2369 ؛ نورى، توضیح المسائل، م 2365 و وحید، توضیح المسائل، م 2433 و دفتر: خامنه اى.
• [2]. مکارم، استفتائات، ج 2، س 1012؛ نورى، استفتائات، ج 2، س 634؛ وحید، منهاج الصالحین، ج 3، عقد المتعة و م 1375 و 1376؛ سیستانى، منهاج الصالحین، ج 3، م 233 و 92؛ تبریزى، منهاج الصالحین، ج 2، عقد المتعة و م 1375 و 1376؛ امام، تحریر الوسیله، ج 2، النکاح المنقطع، م 5 و النسب، م 2؛ صافى، هدایة العباد، ج 2، النکاح المنقطع، م 5 و النسب، م 2 و دفتر: خامنه اى، بهجت و فاضل. 
• [3]. دفتر: همه مراجع.(احکام ازدواج،پرسمان).

مطابق نظر آیت الله خامنه ای

کیفیت وکالت مرد از طرف مقابل در اجراى صیغه

س: براى عقد موقت اگر مرد خودش وکیل زن شود باید چگونه صیغه را قرائت کند تا صحیح باشد؟
ج) در عقد موقّت بعد از تعیین مَهر و مدّت و اخذ وکالت از زن، مرد مى‌گوید: «اَنْکَحْتُ مُوَکِّلَتى لِنَفْسى فِى المُدّة المَعلومَة على المَهْر المَعلوم»، و بعد بلافاصله مرد مى‌گوید: «قَبِلْتُ هٰکَذا». استفتائات جدید.

طبق نظر آیت الله مکارم شیرازی

سؤال 346. براى خواندن صیغه عقد موقّت چه عباراتى باید گفته شود؟

جواب: براى خواندن صیغه عقد موقّت کافى است بعد از آن که مدّت و مهر معین شد، زن بگوید: «زَوَّجْتُکَ نَفْسِى فِى الْمُدَّه الْمَعْلُومَه عَلَى الْمَهْرِ الْمَعْلُومِ» (من خودم را به همسرى تو در مدّت معین با مهر معین درآوردم) مرد نیز بگوید: «قَبِلْتُ» (قبول کردم) یا این که وکیل زن بگوید: «مَتَّعْتُ مُوَکلَتِى مُوَکلَکَ فِى الْمُدَّه الْمَعْلُومَه عَلَى الْمَهْرِ الْمَعْلُومِ» (موکله خودم را به ازدواج موکل تو در مدّت معین با مهر معین درآوردم) وکیل مرد نیز بگوید: «قَبِلْتُ لِمُوَکلِى هَکذا» (قبول کردم براى موکل خودم همین طور).احکام خانواده در پرتو فقه اسلامى، حضرت آیت الله مکارم شیرازی.

مطابق نظر آیت الله سیستانی

دستور خواندن عقد

مسأله ۲۳۸۷ ـ اگر صیغه عقد دائم را خود زن و مرد بخوانند، و پس از تعیین مقدار مهر. اوّل زن بگوید: «زَوَّجْتُک نَفَسِی عَلَی الصِّداقِ المَعْلُومِ» یعنی خود را همسر تو نمودم به مهری که معین شده، پس از آن بدون فاصله قابل‌توجهی مرد بگوید: «قَبِلْتُ التَّزْوِیجَ» یعنی قبول کردم ازدواج را، عقد صحیح است؛ و همچنین اگر فقط «قبلتُ» بگوید، عقد صحیح است. و اگر دیگری را وکیل کنند که از طرف آنها صیغه عقد را بخواند، چنانچه مثلاً اسم مرد «احمد» و اسم زن «فاطمه» باشد، و وکیل زن بگوید: «زَوَّجْتُ مُوَکلَک اَحْمَدَ، مُوَکلَتِی فاطِمَةَ عَلَی الصِّـداقِ المَعْلُومِ» پس بدون فاصله قابل‌توجهی وکیل مرد، بگوید: «قَبِلْتُ التَّزْوِیجَ لِمُوَکلی اَحْمَدَ عَلَی الصِّداقِ المَعْلُومِ» صحیح میباشد. و احتیاط مستحب آن است لفظی که مرد میگوید، با لفظی که زن میگوید مطابق باشد، مثلاً اگر زن «زَوَّجْتُ» میگوید، مرد هم «قَبِلْتُ التَّزْوِیجَ» بگوید نه «قَبِلْتُ النّکاحَ».

مسأله ۲۳۸۸ ـ اگر خود زن و مرد بخواهند صیغه عقد غیر دائم را بخوانند، بعد از آنکه مدّت و مهر را معین کردند، چنانچه زن بگوید: «زَوَّجْتُک نَفْسِی فِی المُدَّةِ المَعْلُومَةِ عَلَی المَهْرِ المَعْلُومِ»، بعد بدون فاصله قابل‌توجهی مرد بگوید: «قَبِلْتُ»، صحیح است. و اگر دیگری را وکیل کنند، و اوّل وکیل زن به وکیل مرد بگوید: «زَوَّجْتُ مُوَکلَتِی مُوَکلَک فِی المُدَّةِ المَعْلُومَةِ عَلَی المَهْرِ المَعْلُومِ» پس بدون فاصله قابل‌توجهی وکیل مرد، بگوید: «قَبِلْتُ التَّزْوِیجَ لِمُوَکلِی هکذا»، صحیح میباشد. رساله توضیح المسائل.

آیت الله وحید خراسانی

صیغه عقد غیر دائم از خود زن و مرد یا وکیل آنان

مسأله ۲۴۳۳ ـ اگر خود زن و مرد بخواهند صیغه عقد غیر دائم را بخوانند ، بعد از آن که مدّت و مهر را معیّن کردند ، چنانچه زن بگوید: «زَوَّجْتُکَ نَفْسِی فِی الْمُدَّةِ الْمَعْلُومَةِ عَلَى الْمَهْرِ الْمَعْلُومِ» و بعد بدون این که موالات عرفاً به هم بخورد مرد بگوید: «قَبِلْتُ هکَذا» صحیح است.
و اگر دیگرى را وکیل کنند و اوّل وکیل زن به وکیل مرد بگوید: «زَوَّجْتُ مُوَکِّلَتِی مُوَکِّلَکَ فِی المُدَّةِ المَعْلُومَةِ عَلَى المَهْرِ المَعْلُومِ» پس بدون این که موالات عرفاً به هم بخورد وکیل مرد بگوید: «قَبِلْتُ لِمُوَکِّلِی هَکَذا» صحیح مى باشد. رساله توضیح المسائل آیت الله وحید خراسانی.

طبق نظر آیت الله صافی گلپایگانی

دستور خواندن عقد غیر دائم

مسأله 2378. اگر خود زن و مرد بخواهند صیغه عقد غیر دائم را بخوانند بعد از آن که مدت و مهر را معین کردند، چنان‌چه زن بگوید:

زَوَّجْتُکَ نَفْسی فی الْمُدَّةِ الْمَعْلوُمَةِ عَلَی الْمَهْرِ الْمَعْلومِ

بعد بدون فاصله مرد بگوید: «قَبِلْتُ» صحیح است، و اگر دیگری را وکیل کنند و اول، وکیل زن به وکیل مرد بگوید:

مَتَّعْتُ مُوَکِّلَتِی مُوَکِّلَکَ فِی الْمُدَّةِ الْمَعْلوُمَةِ عَلَی الْمَهْرِ الْمَعْلومِ

پس بدون فاصله، وکیل مرد بگوید:

قَبِلْتُ لِمُوَکِّلِی هَکَذا صحیح می‎باشد. رساله توضیح المسائل آیت الله صافی گلپایگانی.

1- خواندن صیغه عقد موقّت بوسیله زن و مرد

بعد از تعیین مهر و مشخّص کردن زمان به طور دقیق زن بگوید:

انکحت نفسى نفسک فى المدّة المعلومة على المهر المعلوم.

یعنى:

خود را به نکاح تو درآوردم در زمان معلوم مقابل مهر معلوم سپس مرد بگوید:

قبلت النّکاح لنفسی هکذا.

یعنى:

پذیرفتم این نکاح را براى خود طبق آنچه ایراد گردید.

و زن مى‌تواند بجاى « انکحت » زوّجت یا متّعت بگوید منتهى اگر « زوّجت » گفت مرد در جواب بگوید:

قبلت التّزویج چنانچه اگر زن « متّعت » گفت مرد در جواب بگوید: قبلت التّمتیع یا قبلت المتعة.

و نیز زن مى‌تواند بجاى « نفسک » بگوید:

لى نفسک یا من من نفسک یا لنفسک که تمام این صور جواب مرد همان است که بگوید:

قبلت … لنفسی هکذا.

2- خواندن صیغه عقد موقّت بوسیله وکیل زن و وکیل مرد

انکحت موکّلتى (فاطمة) موکّلک (على) فى المدّة المعلومة على المهر المعلوم.

یعنى موکّله خود (فاطمه) را به نکاح موکّل شما (على) درآوردم در زمان معلوم مقابل مهر معلوم.

سپس وکیل مرد بگوید:

قبلت النّکاح لموکّلی هکذا.

یعنى:

پذیرفتم این نکاح را براى موکل خود (على) طبق آنچه ایراد گردید.

و وکیل زن مى‌تواند بجاى « انکحت » « زوّجت » یا متّعت بگوید منتهى اگر « زوّجت » گفت وکیل مرد در جواب بگوید قبلت التّزویج‌

چنانچه اگر وکیل زن گفت: متّعت وکیل مرد بگوید: قبلت التّمتیع یا قبلتذ المتعة و نیز وکیل زن مى‌تواند بجاى « موکّلک » بگوید:

الى موکّلک یا من موکّلک یا لموکّلک و در تمام این صور جواب وکیل مرد همان است که بگوید:

قبلت … لموکّلی (على) هکذا.

3- خواندن صیغه عقد موقت بوسیله وکیل زن با خود مرد

انکحت موکّلتى (فاطمة) نفسک فى المدّة المعلومة على المهر المعلوم.

یعنى:

موکّله خود (فاطمه) را به نکاح شما درآوردم در زمان معلوم مقابل مهر معلوم.

سپس مرد بگوید:

قبلت النّکاح لنفسی هکذا.

یعنى:

پذیرفتم این نکاح را براى خود طبق آنچه ایراد گردید و وکیل زن بجاى « انکحت » « زوّجت » یا متّعت مى‌تواند بگوید منتهى اگر « زوّجت » گفت مرد در جواب بگوید: قبلت التّزویج چنانچه اگر وکیل زن گفت: متّعت مرد بگوید: قبلت التّمتیع یا قبلت المتعة و نیز وکیل زن مى‌تواند بجاى « نفسک » بگوید:

الى نفسک یا من نفسک یا لنفسک‌

و در تمام این صور جواب مرد همان است که بگوید:

قبلت … لنفسى هکذا.

4- خواندن صیغه عقد موقّت بوسیله زن با وکیل مرد

ابتداء زن بگوید:

انکحت نفسى موکّلک (على) فى المدّة المعلومة على المهر المعلوم.

یعنى:

خود را به نکاح موکّل شما (على) درآوردم در زمان معلوم مقابل مهر معلوم.

سپس وکیل مرد بگوید:

قبلت النّکاح لموکّلی هکذا

یعنى:

پذیرفتم این نکاح را براى موکل خود (على) طبق آنچه ایراد گردید.

در این صورت نیز زن بجاى « انکحت » مى‌تواند « زوّجت » یا « متّعت » بگوید منتهى اگر وى « زوّجت » گفت وکیل مرد باید در جواب بگوید:

قبلت التّزویج چنانچه اگر زن گفت:

متّعت وکیل مرد در جواب بگوید:

قبلت التّمتیع یا قبلت المتعة.

و نیز زن مى‌تواند بجاى « موکّلک » بگوید:

الى موکّلک یا من موکّلک یا لموکّلک. کتاب : کیفیت اجراى صیغه نکاح نویسنده : سید محمد جواد ذهنی تهرانی .

خطبه مستحب قبل از عقد ازدواج

خوب و مستحب هست قبل از صیغه و عقد ازدواج خطبه ای مشتمل بر حمد خداوند قرائت شود، متن زیر فرازهایی از خطبه حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم در هنگام عقد حضرت علی علیه السلام و حضرت زهرا سلام الله علیها است . خطبه به این شرح بود:

[بسم الله الرحمن الرحیم]
اَلْحَمْدُلِلّهِ الْمَحْمُودِ بِنِعْمَتِهِ، اَلْمَعْبُودِ بِقُدْرَتِهِ، اَلْمُطاعِ فِى سُلْطانِهِ، اَلْمَرْهُوْبِ مِنْ عَذابِهِ، اَلْمَرْغُوبِ اِلَیْهِ فِیْما عِنْدَهُ، اَلنّافِذِ اَمْرُهُ فِى اَرْضِهِ وَ سَمائِهِ، اَلَّذِى خَلَقَ الْخَلْقَ بِقُدْرَتِهِ وَ مَیَّزَهُمْ بِاَحْکامِهِ، وَ اَعَزَّهُمْ بِدِینِهِ وَ اَکْرَمَهُمْ بِنَبِیِّهِ مُحَمَّد ـ ثُمَّ اِنَّ اللّهَ جَعَلَ الْمُصاهَرَةَ نَسَباً لاحِقاً، وَاَمْراً مُفْتَرَضاً، وَ شَجَّ بِهَا الاَْرْحامَ وَ اَلْزَمَهَا الاَْنامَ، فَقالَ تَبارَکَ اسْمُهُ وَ تَعالَى جَدُّهُ: وَ هُوَ الَّذِى خَلَقَ مِنَ الْماءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ نَسَباً وَ صِهْراً وَ کانَ رَبُّکَ قَدِیراً… بحارالانوار، جلد 42، صفحه 119 ـ

حمد و ستایش مخصوص خداوندى است که به خاطر نعمتهایش شایسته حمد است، و به خاطر قدرتش در خور عبودیّت، و به خاطر سلطه و حاکمیّتش سزاوار اطاعت، خدایى که عذابش موجب وحشت، و پاداشهایش مایه رغبت، و حکمش در آسمان و زمین نافذ است، خدایى که خلق را با قدرتش آفرید، و آنها را با احکامش از هم جدا نمود، با دینش آنان را عِزّت بخشید، و با پیامبرش محمّد گرامى داشت.
سپس خداوند پیمان زناشویى را همردیف خویشاوندى نسبى قرار داد و تاروپود آن دو را درهم آمیخت، و بر بندگان واجب شمرد، و در همین زمینه خداوند متعال مى فرماید: او کسى است که انسان را از آب آفرید و (گسترش نسل) او را از طریق نسب و زناشوئى قرار داد و پروردگار تو توانا است…

منبع:http://hadana.ir