شنبه, ۳۱ فروردين ۱۴۰۴، ۰۵:۰۱ ب.ظ

درباره سايت

پایگاه مذهبی دارالصادقیون

اللّهُمَّ صَلِّ عَلى جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الصَّادِقِ خازِنِ العِلْمِ الدَّاعی إِلَیْکَ بِالحَقِّ النُّورِ المُبِینِ،. اللّهُمَّ وَکَما جَعَلْتَهُ مَعْدِنَ کَلامِکَ وَوَحْیِکَ وَخازِنَ عِلْمِکَ .
هدف از خلقت عالم معرفت و عبادت خداوند متعال است, و غرض از بعثت انبیاء از آدم تا خاتم تحقق آن است, رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) برای تعلیم و تربیت بشریّت به معرفت و عبادت ,قرآن و کسی که نزد او علم تمام قرآن است به یادگار گذاشت.
هرچند حوادث روزگار نگذاشت مفسّر معصومِ قرآن, پرده از حقایق کتاب خدا بردارد ولی در فرصت کوتاهی که برای ششمین اختر فرزوان آسمان هدایت پیش آمد,شاهراه مذهب حق را برای رهروانِ از خلقت باز کرد , و فطرت تشنه انسانیت را به آب حیات عبادت و معرفت سیرآب کرد.
امید است پیروان مذهب حق روز عزای آن حضرت, آنچه در توان دارند در مراسم سوگواری انجام دهند تا مشمول دعای مستجاب او شوند که فرمود((رحم الله من احیی امرنا)) رحمتی که سرمایه ی سعادت و وسیله ی نجات از شدائد برزخ و قیامت است.
در راستای جنگ نرم و عمل به فرمایشات رهبر معظم انقلاب و مقابله با تهاجمات فرهنگی که ایمان مسلمین را نشانه رفته است و سعی در تخریب عقاید و افکارمان دارد در فضای مجازی پایگاه مذهبی دارالصادقیون را در سرزمین تکریم مقام عالی امام صادق علیهالسلام شهرستان رفسنجان (دارالصادقیون) ،راه اندازی نموده ایم.که وظیفه خود را در قبال احیای اندیشه های والای اهل بیت(علیهم السلام) و حفظ ارزش ها و دفاع از مبانی فکری انقلاب واسلام انجام داده و مطالبی سودمند برای کسانی که جویای حقیقت هستند ارائه نماییم.امیدواریم که شما خوانندگان عزیز با نظرات سازنده خود محبین صادق الائمه علیه السلام را ، در راستای عمل به وظیفه یاری نمایید. این پایگاه در راستای جنگ نرم و تبلیغات حرکت کاروان صادقیه در رفسنجان راه اندازی شده است وبیشتر مطالب آن در خصوص توسل وعشق به اهل بیت و احیای اندیشه های والای اسلام ناب محمدی و تکریم مقام عالی ارباب امام جعفر صادق (علیه السلام) می باشد.
آدرس:استان کرمان ، شهرستان رفسنجان
حسن آباد صادق الائمه علیه السلام نوق
احمدتقی نژاد

بایگانی

پربحث ترين ها

محبوب ترين ها

پيوندها

تصاوير برگزيده

شبکه های اجتماعی

گفتاری درباره مدارک تاریخی جنگ تحمیلی وکلیاتی در باب عملیات والفجر مقدماتی (کربلا ۱۱)

شهدا و دفاع مقدس

8-Sal-Defa moghadas (8)

نویسنده: سید یعقوب حسینی

فروردین ماه ۱۳۶۲
مقدمه

قل سیروا فی الارض فانظروا کیف کان عاقبه الذین من قبل
بگو، در روی زمین بگردید و ببینید پایان کار پیشینیان چگونه بوده است (سوره روم آیه ۴۲)
از همه نگارندگان حوادث جنگ و همه کسانی که توان انجام وظیفه دراین مهم را دارند، درخواست می کنم از ثبت و ضبط جزئیات این دوران غفلت نکنند و این گنجینه تمام نشدنی را برای آیندگان به ودیعه بگذارند.
امام خمینی (ره)
می خواهم بگویم که این جنگ، یک گنج است. آیا خواهیم توانست ازاین گنج استفاده کنیم؟ آن هشت سال جنگ بایستی ما را تغذیه بکند.
مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای
الف)پیش گفتار درباره مدارک تاریخی جنگ تحمیلی

یادآوری مهم:

از بررسی کنندگان، خوانندگان و استفاده کنندگان این مدارک درخواست می شود قبل از بررسی به نکات زیر توجه فرمایند:
۱. دستورالعمل تهیه ی مدارک:
این مدارک در اجرای امریه ۶۰/۰۲/۱/۸۵-۶۱/۴/۳۰ معاونت آموزشی نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران گردآوری، تنظیم و تدوین شده است.
۲. هدف های اصلی تهیه این مدارک طبق دستورالعمل یاد شده بالا به شرح زیر بوده است:
الف) تجزیه و تحلیل هر یک از نبردهای عمده و بررسی علل پیروزی یا شکست آنها.
ب) ایجاد زمینه ی مطلوب برای تهیه مسائل آموزشی مراکز فرهنگی نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران.
ج) بهره برداری آموزشی از تجربیات به دست آمده از جنگ تحمیلی.
۳. اسناد اصلی بهره برداری شده برای تهیه این مدارک:
الف) برآوردهای ستادی و طرح ها و دستورهای عملیاتی تهیه شده در ستاد مشترک، نیروی زمینی و لشکرها و تیپ های اجرا کننده عملیات که در پرونده های عملیاتی و اطلاعاتی نیروی زمینی و رده ها پایین تر ثبت شده بود.
ب) پیام ها و دستورات و گزارش های مبادله شده بین قرارگاه ها، شامل ستاد مشترک، نیروی زمینی، لشکرها و تیپ های اجرا کننده ی عملیات که در پرونده های عملیاتی و اطلاعاتی این قرارگاه ها ثبت شده بود.
ج) خاطرات شخصی معدودی از فرماندهان و افسران ستاد که شخصاً در طرح ریزی و هدایت عملیات شرکت و یا حضور داشتند.
د) مدارک مورد نظر تا رده قرارگاه، لشکرها و تیپهای مستقل بوده است و پیام ها و دستوراتی که بین قرارگاه تیپ ها و گردان ها و رده های پایین تر مبادله شده در بیشتر این مدارک منظور نشده است.
۴. از سازمان های خارج از رده ی نیروی زمینی درخواست شد برای تکمیل این مدارک اسناد و مدارک عملیاتی مربوط به نبردهای جنگ تحمیلی را در اختیار نیروی زمینی قرار دهند، ولی تا تکمیل این مجموعه، مدارک خواسته شده را ارسال نکردند. این سازمان ها عبارتند از:
الف) سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران که نقش فعال و سهمی بسیار ارزنده دراین عملیات داشتند.
ب) ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران که در طرح ریزی و هدایت جنبه های سیاسی و اقتصادی جنگ تحمیلی نقش اصلی را به عهده داشته است.
ج) ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران که قسمت عمده یکان های آن نیرو دوش به دوش برادران سرباز خود در یکان های نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران در نبردها شرکت داشتند.
د) نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران که در پشتیبانی نزدیک هوایی و ترابری یکان های نیروی زمینی عامل مهمی بود.
ه) نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران که در منطقه آبادان و خرمشهر قسمتی از تلاش های پدافندی و آفندی در این منطقه را عهده دار بود.
توجه: به تهیه کنندگان تاریخ کامل جنگ تحمیلی توصیه می شود ضمن بررسی این مجموعه، همکاری سازمان های یادشده بالا را نیز درخواست کنند و مدارک عملیاتی آن سازمان ها را دریافت و در جریان حوادث جنگ تحمیلی منظور کنند.
۵. روش گردآوری مدارک مورد نیاز:
الف) عین پرونده های عملیاتی و دستورات و طرح های عملیاتی قرارگاه های شرکت کننده در عملیات درخواست و دریافت شد و تمام برگ های این اسناد و مدارک مورد بررسی قرار گرفت.
ب) از کلیه ی طرح ها و دستورات عملیاتی و برآوردهای ستادی و دستورات جزء به جزء نسخه برداری شده و عیناً در کتاب آورده شده است.
ج) پرونده های ستادی معاونت عملیات و اطلاعات نیروی زمینی، قرارگاه مقدم نیروی زمینی در جنوب و لشکرهای ۱۶ و ۲۱ و ۷۷ و ۹۲ و تیپ های ۵۵ هوابرد و ۸۴ پیاده که در اختیار گروه بررسی قرار گرفت، همگی مطالعه شد و پیام ها و دستوراتی که بین قرارگاه های شرکت کننده در عملیات (تا رده تیپ داخل) مبادله شده بود و تأثیر قابل ملاحظه ای در هدایت نبردها داشت عیناً نسخه برداری شد و در کتاب آورده شد. ذکر این نکته لازم است که فقط پیام هایی نسخه برداری شد که از نظر افسر بررسی کننده حایز اهمیت تشخیص داده شد و ممکن است پیام هایی وجود داشته باشند که از نظر افسران دیگر مهم بوده اند ولی در کتاب مظور نشده اند.
د) طی امریه ای از طریق ستاد نیروی زمینی، از کلیه افسران، درجه داران، سربازان و غیر نظامیان شرکت کننده در جنگ تحمیلی درخواست شد خاطرات خود را بنویسند و برای گروه بررسی ارسال کنند تا به نام خود آن ثبت شود، ولی پاسخ مثبتی به این خواسته گروه بررسی داده نشد.
۶. نکته مهمی که لازم است مورد توجه قرار گیرد، مطالب مربوط به استنباط و نظریات و مشاهدات و خاطرات شخصی افسر بررسی کننده از جریان حوادث با توجه به مدارک گرآوری شده و ارتباط دادن حوادث با یکدیگر است، از این رو به صورت یک نتیجه قطعی و کامل نباید تلقی شود، بلکه ممکن است بررسی کنندگان بعدی، مدارک دیگری از هر عملیات به دست آورند یا شخصاً در عملیاتی حضور داشته اند و شاهد عینی جریان حوادث نبردها بوده اند که در ارتباط حوادث، نتیجه گیری دیگری از هر عملیات بکنند و نظریات کامل تری ارائه کنند. مسلماً مدارک گردآوری شده دراین کتاب ثبت و ضبط همه جریانات نیست و چه بسا اسناد و مدارک عملیاتی در پرونده های عملیاتی تیپ ها، گردان ها، گروهان ها و سایر سازمان ها وجود داشته باشند که می تواند جریان وقایع را روشن تر ارائه کند که این گونه مدارک در هنگام تدوین این کتاب دراختیار افسر بررسی کننده نبود و امید است در آینده بررسی کنندگان و محققان دیگر تاریخ جنگ تحمیلی برای تکمیل این مدارک گردآوری شده اقدام کنند تا تاریخ نظامی و در صورت امکان تاریخ سیاسی این جنگ تحمیلی که قسمتی از تاریخ میهن اسلامی ما برای نسل های آینده ملت ایران عزیز خواهد بود، هر چه کامل تر تهیه و تدوین شود.
غرض نقشی است کز ما باز ماند
که هستی را نمی بینم بقایی
ب)عملیات والفجر مقدماتی (کربلا ۱۱)

تاریخ اجرا-۱۷ بهمن ۱۳۶۱
کلیات

سال ۶۱ پر حادثه ترین و فعالترین سال در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران بود دراین سال سری عملیات کربلا از عملیات های طریق القدس به نام کربلا یک در آذرماه ۱۳۶۰ آغاز شده بود در ۹ ماه اول سال ۱۳۶۱ تا عملیات های کربلای ۶ در سطحی بسیار گسترده پیگیری شد و سرنوشت کلی جنگ تغییر جهتی کامل به نفع ایران پیدا کرد به نحوی که نیروهای متجاوز عراق بیش از ۹۰% مناطق اشغال شده در سرزمین ایران بیرون رانده شدند و نبرد به مناطق مرزی و حتی داخل خاک عراق کشانده شد.
یکی از سری عملیات های کربلا، عملیات کربلای ۵ بود که به نام عملیات محرّم در آبانماه سال ۱۳۶۱ در منطقه مرزی ارتفاعات حمرین واقع در غرب عین خوش و شرق استان میسان عراق اجرا گردید. نتیجه نهایی آن آزاد کردن قسمتی دیگر از مناطق اشغال شده ایران و تصرف قسمتی از سرزمین عراق در شرق شهرهای عماره و علی غربی آن کشور بود. بعد از عملیات محرّم فرماندهان نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران براساس تدبیر کلی رهبران سیاسی و مذهبی تصمیم گرفتند از هرگونه ایجاد رکود و سکون در جبهه های نبرد جلوگیری کنند و فرصت ندهند دشمن تضعیف شده، خود را بازسازی کند و آمادگی بیشتر و بهتری برای مقابله با عملیات تهاجمی نیروهای ایران پیدا نماید. طبعاً لازمه چنین اقدامی، بسیج نیروهای تازه نفس بیشتر، تجهیز، سازماندهی، آموزش و آماده کردن آنان برای ادامه نبردهای تهاجمی بود که این امر با اشتیاق اکثریت قریب به اتفاق ملت ایران برای حضور در جبهه های نبرد و شرکت در نبردهای تهاجمی از نظر تأمین نیروی انسانی امکان پذیر بود. اما از نظر تهیه وسایل و جنگ افزار و تجهیزات نظامی محدودیت فوق العاده ای برای نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران وجود داشت که از جمله آن تحریم اقتصادی تسلیحاتی ایران از طریق کشورهای عمده فروش سلاح و تجهیزات بود. بنابراین بر فرض بسیج نیروهای انسانی در سطحی وسیع، امکان تجهیز آنان چندان وسیع نبود و حتی می توان گفت از نظر جنگ افزار و وسایل و تجهیزات انفرادی نیز محدودیت زیادی وجود داشت و از لحاظ وسایل و تجهیزات سنگین، مانند هواپیما و تانک و توپ و خودروهای دیگر زرهی و خودروهای چرخدار محدودیت فوق العاده بود آن چنان که افزایش توان رزمی نیروهای ایارن با بسیج نیروهای مردمی فقط در حد افزایش پیاده نظام خالص بود. بدون افزایش هرگونه وسایل پشتیبانی سنگین مانند هوایی و رزمی و توپخانه در مقابل تلاش گسترده نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، نیروهای مسلح عراق نیز به تلاش خود جهت افزایش قدرت رزمی افزودند. با تفاوت این که حکومت عراق مورد پشتیبانی اکثریت قریب به اتفاق کشورهای بزرگ و ابرقدرت ها و تقریباًً تمامی کشورهای عربی بود و هیچ گونه محدودیتی برای تجهیز نیروهای نظامی خود از هیچ نظر، اعم از تأمین اعتبارات مالی، تهیه وسایل نظامی سنگین نداشت چنانکه حتی دولت فرانسه پیشرفته ترین هواپیماهای جهان را به عنوان اجاره در اختیار عراق قرار داد. تنها عامل برتری که برای نیروهای ایران تصور می شد نیروی انسانی بود که به نسبت حدود ۳ به ۱ نسبت به جمعیت کلی عراق برتری با ملت ایران بود. چنین برآورد می شد که به علت وجود این برتری نیروی انسانی که نه تنها از نظر تعداد بلکه ازنظر کیفیت و ایمان و اعتقاد نیز فوق العاده برتر از افراد ارتش عراق بود. چنانچه ضربات مداوم و یا متناوب بر ارتش عراق وارد گردد ارتش عراق قدرت تحمل تلفات نیروی انسانی را در دراز مدت نداشته و سربازان عراقی روحیه و میل به جنگ را از دست خواهند داد و ملت عراق نیز از داخل بر علیه حکومت صدام حسین و حزب بعث قیام خواهند کرد. در نتیجه سرنوشت جنگ در مدت زمانی نه چندان طولانی به نفع ایران تمام خواهد شد.
بر اساس این استراتژی کلی ایران، با توجه به اینکه در ۳ نبرد وسیع بعد از عملیات بیت المقدس و آزادسازی خرمشهر یعنی عملیات رمضان، مسلم ابن عقیل و محرم نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران موفق به وصول به هدفهای نهایی نشدند و دراین زور آزمائیها مشخص گردید که نیروهای مسلح عراق هنوز توانایی کافی برای عملیات پدافندی در خاک عراق را در مقابل عملیات تهاجمی با استعداد موجود نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران را دارند. نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به پیروی همان استراتژی کلی وارد کردن ضربات مداوم و یا متناوب در هر سطح ممکن به نیروهای عراق به طرح ریزی و اجرای عملیات آفندی ادامه دادند و تدبیرکلی پایان دادن جنگ از طریق اعمال فشارهای نظامی و نه توسل به راه حل های سیاسی اساس کلی استراتژی حکومت جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت. این امر سبب شد که محافل و جوامع بین المللی بیش ار پیش از حکومت ایران فاصله بگیرند و بر عکس به حکومت عراق نزدیک تر شوند و پشتیبانی عملی خود را به حکومت عراق افزایش دهند. تا آنجا که ارتش عراق بعد از دو سال جنگ نه تنها ضعیف نشد، بلکه به تدریج بر توانایی آن افزوده گشت. زیرا حکومت های ثروتمند عرب امکانات مالی چند صد میلیارد دلاری خود را در خدمت به حکومت عراق به کار گرفتند. حکومت مصر انبارهای ذخایر نظامی را برای ارتش عراق باز کرد و ابر قدرت ها و کشورهای فروشنده سلاح و تجهیزات به منظور چپاول دلارهای نفتی کشورهای جنوب خلیج فارس دروازه های کارخانجات نظامی خود را بر روی حکومت عراق باز گذاشتند. در حالی که آمریکا و بعضی از حکومت های اروپایی غربی حتی از تحویل وسایل خریداری شده ایران در زمان رژیم سلطنتی که بهای کامل آن نیز پرداخت شده بود خودداری می کردند. تاکنون نیز (۵ سال بعد) چنین کرده اند. وسایل و تجهیزات و سلاح سنگین را بدون هیچگونه محدودیتی حتی به صورت اقساطی یا اعتباری و یا نسیه در اختیار دولت عراق قرار دادند. بعضی از کشورهای عرب مانند سودان که امکانات مالی کمک به عراق را نداشتند نیروی انسانی در اختیار حکومت عراق گذاشتند تا در خط مقدم جبهه یا پشت آن به نفع نیروهای عراق وارد عمل شوند.
این پشتیبانی های بی دریغ و همه جانبه پشتیبانان جهانی حکومت عراق توانست خطوط پدافندی بسیار مستحکمی در تمام طول جبهه بیش از هزار کیلومتری به ویژه در مناطقی که مورد تهدید جدی نیروهای ایران بود ایجاد کند. آن چنان که نظیراین گونه استحکامات را در تاریخ جنگ فقط در مواضع مشهور تاریخی مانند خط ماژینو و دیوار دفاعی نرماندی در فرانسه در جنگ جهانی دوم می توان یافت. با تفاوت این که نبردهای مرزی ایران و عراق عموماًً در دشت های باز و یا کم عارضه و بدون استتار و اختفا انجام می گرفت. این وضعیت زمین منطقه برای پدافند در مقابل نیروهای مهاجم در صورت اتکا به موانع و مواضع مستحکم برتری فوق العاده ای برای نیروهای مدافع ایجاد می کرد به ویژه آن که نیروهای مدافع عراق از برتری کامل آتش زمینی و هوایی برخوردار بودند.
با توجه به مطالب مختصری که درباره توانایی های کلی نیروهای ایران و عراق در آغاز سال سوم جنگ-نیمه دوم سال ۱۳۶۱-بیان شد، از نظر محاسبات کلاسیک نظامی حداقل از نظر عددی برتری کامل با نیروهای عراق بود. تنها برتری نیروهای ایران از نظر کیفی و آن هم میل به نبردهای تهاجمی در افراد نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به ویژه سپاه پاسداران و نیروهای مردمی بود که این حالت نیز عمدتاً از ایمان واعتقاد مذهبی تهییج شده در اثرانقلاب اسلامی در ایران سرچشمه می گرفت. مسائل دیگر انسانی مانند احساسات ناسیونالیستی تحت الشعاع احساسات مذهبی بود.
بنابراین سلاح اصلی نیروهای ایران ایمان و اعتقاد مذهبی افراد تحت السلاح آن بود در حالی که سلاح اصلی نیروهای عراقی جنگ افزار و وسایل و تجهیزات کاملاًً مدرن و پیشرفته و بلوک شرق و غرب و پشتیبانی مالی و بی دریغ کشورهای پولدار عرب بود. لذا از نظر توان رزمی تجهیزاتی، برتری کامل با نیروهای عراقی بود. در چنین شرایط نامتعادل از نظر سلاح و تجهیزات، نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر همان ایمان و اعتقادات مذهبی به تلاش پیگیر خود برای وصول به هدف نهایی که همان سرنگونی حکومت بعثی عراق بود، ادامه می دادند. دراین راه هیچگونه موانع سیاسی هر قدر مستحکم نمی توانست در اراده قاطع مقامات تصمیم گیری سیاسی و نظامی ایران برای وصول به هدف نهایی خللی وارد سازد.
عملیات والفجر مقدماتی در یکی از حساس ترین مراحل این شرایط نامتعادل توان رزمی بین نیروهای ایران و عراق به مرحله اجرا درآمد که در بررسی مراحل طرح ریزی و هدایت این عملیات به چگونگی این نابرابری اشاره خواهد شد.
درباره مقدمات اجرای عملیات والفجر مقدماتی، همانگونه که در بالا یادآوری شد استراتژی کلی نظامی ایران از آغاز سال ۱۳۶۱ وارد کردن ضربات مداوم با متناوب بر نیروهای مسلح عراق و کاهش دادن توان رزمی آن بود. براین اساس بعد از عملیات کربلای ۵ (محرم) در آبان سال ۱۳۶۱ فرماندهان نظامی ایران بررسی و تهیه طرح آفندی جدیدی شروع کردند.
تا قبل ازعملیات محرم هدف اصلی استراتژیکی نیروهای مسلح ایران وصول به کرانه شط العرب در شرق بصره و تهدید جدی دومین شهر بزرگ عراق بود که از خصوصیات سیاسی و مذهبی ویژه ای در جنوب غربی کشور عراق برخوردار بود. بعد از عملیات رمضان و مواجه شدن با مشکلات عبور از موانع و مواضع مستحکم نیروهای عراقی در شرق بصره، هدف استراتژیکی دومی در جنوب شرقی عراق مورد توجه فرماندهان نظامی ایران قرار گرفت و آن شهر عماره در کرانه رودخانه دجله در استان میسان بود. عملیات محرم سرآغاز حرکت به سوی این هدف استراتژیکی در داخل خاک عراق بود. اما عملیات محرم به نتیجه مطلوب نهایی نرسید و فقط نیروهای عراقی از قسمتی از مناطق اشغالی در منطقه آن عملیات بیرون رانده شدند و نیروهای ایران حدود ۳ تا ۱۰ کیلومتر در قسمتی از خاک عراق پیشروی کردند اما حتی به اولین هدف نظامی که پاکسازی تمام ارتفاعات حمرین از شمال فکه تا معبر بیات بود دست نیافتند.
بعد از عملیات محرم توجه مقامات نظامی ایران به منطقه شرق عماره و علی غربی عراق بیشتر جلب شد و تلاش اصلی نیروهای مسلح ایران برای نبرد در این منطقه به کار گرفته شد. به همین جهت اولین اقدام برای این منظورآن بود که قرارگاه اصلی هدایت عملیات در خوزستان به نام کربلا که تا پایان عملیات محرم در منطقه اهواز مستقر بود، بعد ازآن عملیات و در اوایل آذرماه ۱۳۶۱ به منطقه غرب دزفول و شوش تغییر مکان کرد و در عین خوش مستقر گردید و تمام عناصر لشکرهای ۲۱ پیاده و ۱۶ زرهی نیز از مأموریت پدافندی در منطقه عملیاتی اهواز-خرمشهر رها شدند وبه منطقه غرب شوش و دزفول تغییر مکان یافته و درحوالی ارتفاعات مرزی حمرین و میشداغ گسترش یافتند. پدافند منطقه عملیات اهواز-خرمشهر فقط به لشکر ۹۲ زرهی و ۷۷ پیاده و تعدادی از یگان های سپاه پاسداران و بسیج واگذار شد.
نظر به این که در عملیات محرم قسمتی ز اولین هدف آن عملیات که پاکسازی قسمت جنوبی ارتفاعات حمرین در منطقه سمیده و شمال فکه بود، هنوز از وجود نیروهای متجاوز عراق پاک نشده بود، نظر اولیه فرماندهان نظامی درادامه نبرد آن بود که این قسمت از مأموریت باقیمانده عملیات محرم اجرا شود و ارتفاعات حمرین در شمال فکه و همچنین جبل فوقی در خاک عراق تصرف و تأمین گردد. به همین جهت در دستور پدافندی شماره ۶ قرارگاه قائم که در اواخر آبانماه ۱۳۶۱ به منظور مشخص کردن روش ادامه عملیات محرم تهیه و منتشر گردید، ضمن این که اساس مأموریت در این طرح، مأموریت پدافندی از تنگ چزابه (شمال بستان) تا رودخانه چنگوله در شرق مهران بود، اما در این مأموریت گفته شده بود که این قرارگاه آماده می شود برای انهدام دشمن در ارتفاعات حمرین و جبل فوقی حمله را به سمت باختر ادامه دهد. در هنگام تهیه این طرح پدافندی عناصر زیر امر قرارگاه قائم عبارت بودند از:
-تیپ ۸ نجف اشرف که به لشکر تغییر نام یافته بود، با ۱۱ گردان پاسدار، یک گردان ژاندارمری و ۱۵ رزمی وپشتیبانی دیگر در رده گردان و گروهان و دسته.
-تیپ ۲۵ کربلا که به لشکر تبدیل شده بود، شامل ۸ گردان پیاده پاسدار، یک گردان ژاندارمری و ۱۴ یگان رزمی و پشتیبانی دیگر در رده گردان و گروهان و دسته.
-تیپ ۱۷ قم که به لشکر علی ابن ابیطالب تبدیل شده بود، شامل ۸ گردان پیاده پاسدار و ۱۱ یگان رزمی و پشتیبانی دیگر در رده گردان و گروهان و دسته.
– تیپ ۱۴ امام حسین که به لشکر امام حسین تغییر نام پیدا کرده بود، شامل ۱۲ گردان پیاده پاسدار و ۱۳ یگان رزمی و پشتیبانی رزمی دیگر در رده گردان و گروهان و دسته.
– تیپ قمر بنی هاشم، شامل ۲ گردان پیاده پاسدار و ۱۰ یگان رزمی و پشتیبانی رزمی دیگر در رده گروهان و دسته.
-تیپ یک لشکر ۲۱ پیاده ارتش با ۳ گردان پیاده و یگان های پشتیبانی رزمی و خدمات رزمی تیپ (زیر امر لشکر علی ابن ابیطالب)
-تیپ ۸۴ مستقل پیاده ارتش شامل ۴ گردان پیاده، یک گردان تانک، یک گروهان سوار زرهی و عناصر پشتیبانی رزمی و خدمات رزمی تیپ (زیر امر لشکر امام حسین (ع))
-تیپ ۳ لشکر ۱۶ رزهی شامل یک گردان مکانیزه، ۲ گردان تانک، یک گروهان سوار زرهی و عناصر پشتیبانی رزمی و خدمات رزمی تیپ.
-تیپ ۵۸ پیاده ارتش شامل ۴ گردان تکاور و یگان های پشتیبانی رزمی و خدمات رزمی تیپ.
-یگانهای آتش شامل ۳ گردان به اضافه یک آتشبار توپخانه علاوه بر توپخانه پشتیبان تیپ های ارتشی.
تدابیر پدافندی فرماندهی قرارگاه قائم که مشترکاً به عهده سرهنگ ستاد منوچهر دژکام و برادر حسین خرازی بود، چنین بود که با یگان های یاد شده به جز تیپ ۵۸ پیاده در خط از چنگوله در شمال غرب تا تنگ چزابه در جنوب غرب پدافند کند و تیپ ۵۸ پیاده احتیاط در دسترس قرارگاه قائم باقی بماند و در حوالی ابوغریب در جنوب عین خوش مستقر گردد.
با توجه به این طرح و نگرش به این که مأموریت دوم قرارگاه قائم حمله به غرب در شمال فکه بود، ولی یگان ویژه ای برای این حمله در نظر گرفته نشده بود. فقط به تمام یگان های در خط ضمن ارجاع مأموریت پدافندی دستور داده شده بود، آماده برای آفند به سمت غرب در منطقه مسئولیت خود باشند. بنابراین حمله در شمال فکه با یگانی که درآن منطقه پدافند می کرد به اضافه تیپ ۵۸ پیاده ذوالفقار امکان پذیر بود. با توجه به سوابق عملیات محرم طبعاً در اجرای چنین مأموریتی امید به موفقیت نمی توانست چندان قوی باشد. به همین جهت در ۱۷ آذر ۱۳۶۱ قرارگاه عملیاتی کربلا، عملیات محرم را به کلی خاتمه یافته اعلام کرد. در نتیجه ادامه عملیات آفندی در شمال فکه نیز منتقی گردید و یکی از دلایل صرف نظر کردن از این عملیات عدم آمادگی نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران برای پشتیبانی از عملیات بود. چنانچه در دوم آذرماه نیروی هوایی اعلام کرد که پایگاه سوم شکاری به علت نیاز به تعمیر و نگهداری امکان پشتیبانی ندارد و در نامه ای دیگر درخواست کرد به علت مشکلات خلبانان، عملیات پشتیبانی هوایی تا ۱۵ آذر متوقف گردد.
بعد از تغییرمکان قرارگاه عملیاتی کربلا از منطقه اهواز به منطقه عین خوش، نام این قرارگاه به خاتم الانبیا تبدیل شد و هدایت صحنه عملیات خوزستان تحت فرماندهی و رهبری قرارگاه خاتم الانبیا قرار گرفت و این قرارگاه از ۲۲ آذرماه ۱۳۶۱ با این نام مشغول فعالیت گردید. اما هنوز قرارگاه های دیگر به نام قائم و کربلا نیز در منطقه اهواز، خرمشهر و غرب دزفول و شوش فعال بودند. تا این که در هفتم دیماه تجدید سازمان کلی در قرارگاه های اصلی به عمل آمد که در طرح ریزی عملیات والفجر چگونگی آن بیان خواهد شد.
با توجه به مطالبی که بیان شد طرح ریزی عملیات والفجر مقدماتی از اواسط آذرماه آغاز گردید و فرماندهی قرارگاه خاتم الانبیا (قرارگاه مشترک سپاه پاسداران و ارتش جمهوری اسلامی ایران) تصمیم قطعی گرفت، نبرد آفندی بعدی را در منطقه شرق عماره عراق اجرا نماید.
منبع: حسینی،سید یعقوب ،عملیات والفجر مقدماتی،انتشارات هیئت معارف جنگ ،۱۳۸۹

نظرات (۰)
هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی