پایگاه مذهبی دارالصادقیون

چهل حدیث گهربار درباره  کار و همت
حدیث (1) پیامبر صلى‏ الله ‏علیه‏ و‏ آله :
طَلَبُ الْحَلَالِ فَرِیضَةٌ عَلَى کُلِّ مُسْلِمٍ وَ مُسْلِمَة
کار کردن برای کسب روزی حلال بر هر زن و مرد مسلمان واجب است
جامع الاخبار (شعیری) ص 139
 
-------------------------------------------------
حدیث (2) حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم  :
امْنُنْ عَلَیْنَا بِالنَّشَاطِ وَ أَعِذْنَا مِنَ الْفَشَلِ وَ الْکَسَلِ وَ الْعَجْزِ وَ الْعِلَلِ وَ الضَّرَرِ وَ الضَّجَرِ وَ الْمَلَل
خدایا نعمت سرزندگی و کوشایی را به ما ارزانی دار و از سستی ، تنبلی ، ناتوانی ، بهانه آوری ، زیان ، دل مردگی و ملال ، محفوظمان دار
بحار الانوار (ط - بیروت )‏ ج 91 ، ص 125
 
-------------------------------------------------
حدیث (3) پیامبر صلى‏ الله ‏علیه‏ و‏ آله :
إِنَّ مِنَ الذُّنُوبِ ذُنُوباً لَا یُکَفِّرُهَا صَلَاةٌ وَ لَا صَدَقَةٌ قِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ فَمَا یُکَفِّرُهَا قَالَ الْهُمُومُ فِی طَلَبِ الْمَعِیشَة
بعضی از گناهان به وسیله نماز و صدقه هم آمرزیده نمی شوند. سوال شد یا رسول الله!پس چه چیز موجب آمرزش آن است؟ فرمود : جدیت و تلاش در طلب معیشت
 مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل ج‏13، ص 13
 
-------------------------------------------------
حدیث (4) حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم :
الْعِبَادَةُ عَشَرَةُ أَجْزَاءٍ تِسْعَةُ أَجْزَاءٍ فِی طَلَبِ الْحَلَال
عبادت ده جز است که نه جز آن در کار و تلاش برای به دست آوردن روزی حلال است
مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل ج‏13، ص 12
 
-------------------------------------------------
حدیث (5) امام علی علیه السلام  :
الْعَمَلَ الْعَمَلَ ثُمَّ النِّهَایَةَ النِّهَایَةَ وَ الِاسْتِقَامَةَ الِاسْتِقَامَةَ ثُمَّ الصَّبْرَ الصَّبْرَ وَ الْوَرَعَ الْوَرَعَ إِنَّ لَکُمْ نِهَایَةً فَانْتَهُوا إِلَى نِهَایَتِکُم
کار کنید و آن را به پایانش رسانید و در آن پایداری کنید ؛ آن گاه شکیبایی ورزید و پارسا باشید.
نهج البلاغة (للصبحی صالح) ص 252
 
-------------------------------------------------
 حدیث (6) امام علی علیه السلام :
قَلِیلٌ تَدُومُ عَلَیْهِ أَرْجَى مِنْ کَثِیرٍ مَمْلُولٍ مِنْه
کار (خیر) اندک ، که بر آن مداومت ورزی ، از کار بسیار که از آن خسته شوی ، امیدوار کننده تر است.
نهج البلاغة (للصبحی صالح) ص 525 ، ح 278
 
-------------------------------------------------
حدیث (7) حضرت علی علیه السلام :
عَلَیْکُمْ بِالْجِدِّ وَ الِاجْتِهَادِ وَ التَّأَهُّبِ وَ الِاسْتِعْدَاد
بر شما باد به تلاش و سخت کوشی و مهیا شدن و آماده شدن
وسایل الشیعه ج 1 ، ص 92 ، ح 217
 
-------------------------------------------------
حدیث (8) امام علی علیه السلام :
إِذَا هِبْتَ أَمْراً فَقَعْ فِیهِ فَإِنَّ شِدَّةَ تَوَقِّیهِ أَعْظَمُ مِمَّا تَخَافُ مِنْه
هر گاه از کاری ترسیدی ، خود را به کام آن بینداز ، زیرا ترس شدید از آن کار ، دشوارتر و زیان بار تر از اقدان به آن کار است.
نهج البلاغه (صبحی صالح ) ص 501 ، ح175
 
-------------------------------------------------
حدیث (9) حضرت علی علیه السلام :
طاعة اللّه سبحانه لا یجوزها الا من بذل الجد و استفرغ الجهد
به طاعت خدای سبحان دست نیابد مگر کسی که تلاش کند و نهایت کوشش خود را به کار گیرد
شرح آقا جمال الدین خوانساری بر غررالحکم ج 7 ، ص 219
 
-------------------------------------------------
حدیث (10) امام علی علیه السلام :
الشَّرَفُ بِالْهِمَمِ الْعَالِیَةِ لَا بِالرِّمَمِ الْبَالِیَة
شرافت به همت های بلند است نه به استخوان های پوسیده
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 448 ، ح 10273
 
-------------------------------------------------
حدیث (11) امیرالمومنان علیه السلام :
اقْصِرْ هِمَّتَکَ عَلَى مَا یَلْزَمُکَ وَ لَا تَخُضْ فِیمَا لَا یَعْنِیک
همت خود را صرف چیزهایی کن که به آن نیاز داری و آنچه به کارت نمی آید پی گیری مکن
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 477 ، ح 10936
 
-------------------------------------------------
 حدیث (12) امام علی علیه السلام :
 الْمَرْءُ بِهِمَّتِهِ لَا بِقُنْیَتِه
ارزش انسان به همت اوست ، نه به ثروت او
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 447 ، ح 10264
-------------------------------------------------
حدیث (13) حضرت علی علیه السلام :
 قَدْرُ الرَّجُلِ عَلَى قَدْرِ هِمَّتِه
اندازه هر کس به اندازه همت اوست
نهج البلاغه (صبحی صالح ) ص 477 ، ح 47 – تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 93 ، ح 1627
 
-------------------------------------------------
حدیث (14) امام علی علیه السلام :
الْکَرَمُ نَتِیجَةُ عُلُوِّ الْهِمَّة
کرامت زاییده بلند همتی است
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 382 ، ح 8678
 
-------------------------------------------------
حدیث (15) امیرالمومنین علی علیه السلام  :
کَفَى بِالْمَرْءِ غَفْلَةً أَنْ یَصْرِفَ هِمَّتَهُ فِیمَا لَا یَعْنِیه‏
از غفلت برای آدمی همین بس که همتش را در آنچه به کارش نمی آید ، صرف کند
 تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 477 ، ح 10942
 
-------------------------------------------------
حدیث (16) امام علی علیه السلام :
کُنْ بَعِیدَ الْهِمَمِ إِذَا طَلَبْتَ کَرِیمَ الظَّفَرِ إِذَا غَلَبْت
هر گاه در پی چیزی هستی ، بلند همت باش و آن گاه که چیره شدی ، در پیروزی کریم باش
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 448 ، ح 10276
 
-------------------------------------------------
حدیث (17) امیر المومنین علی علیه السلام :
 آفَةُ النُّجْحِ الْکَسَل
آفت موفقیت تنبلی است
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 463 ، ح 10617
 
-------------------------------------------------
حدیث (18) امام علی علیه السلام :
مَنْ دَامَ کَسَلُهُ خَابَ أَمَلُه
کسی که پیوسته تنبلی کند ، در رسیدن به آرزویش ناکام ماند
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 463 ، ح 10627
 
-------------------------------------------------
حدیث (19) امیرالمومنین علی علیه السلام :
 مِنْ سَبَبِ الْحِرْمَانِ التَّوَانِی
 یکی از عوامل محرومیت سستی (در کار ) است
تحف العقول ص 80
 
-------------------------------------------------
حدیث (20) امام علی علیه السلام :
ضَادُّوا التَّوَانِیَ بِالْعَزْم
با عزم و اراده به جنگ سستی بروید
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 476 ، ح 10908
 
-------------------------------------------------
 حدیث (21) امام حسن مجتبی علیه السلام :
لَا مُرُوَّةَ لِمَنْ لَا هِمَّةَ لَه
کسی که همت ندارد مروت ندارد
کشف الغمه (ط-القدیمه) ج 1 ، ص 571 – بحار الانوار (ط-بیروت) ج 75 ، ص 111
 
-------------------------------------------------
حدیث (22) امام حسن مجتبی علیه السلام :
اتَّقُوا اللَّهَ عِبَادَ اللَّهِ وَ جِدُّوا فِی الطَّلَبِ وَ تُجَاهَ الْهَرَبِ وَ بَادِرُوا الْعَمَلَ قَبْلَ مُقَطَّعَاتِ النَّقِمَاتِ وَ هَاذِمِ اللَّذَّات
ای بندگان خدا ! تقوا پیشه کرده و برای رسیدن به خواسته ها تلاش کنید و از کارهای ناروا بگریزید و قبل از آنکه ناگواری ها به شما روی آورند و نابود کننده لذات (مرگ) فرا رسد ، به کار (های نیک) مبادرت ورزید
تحف العقول ص 236 – بحارالانوار( ط - بیروت) ج 75 ، ص 109
 
-------------------------------------------------
حدیث (23) امام حسن مجتبی علیه السلام :
و اعمل لدنیاک کأنّک تعیش أبدا و اعمل لآخرتک کأنّک تموت غدا
برای دنیایت چنان کار کن که گویا برای همیشه (در این دنیا) خواهی بود. و برای آخرتت (نیز چنان) سعی و تلاش کن که گویا فردا از این دنیا خواهی رفت
مستدرک الوسایل و مستنبط المسایل ج 12 ، ص 52 ، ح 13489 – بحارالانوار(ط - بیروت) ج 44 ، ص 139
 
-------------------------------------------------
حدیث (24) امام صادق علیه السلام :
اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنَ الْهَمِّ وَ الْحَزَنِ وَ الْعَجْزِ وَ الْکَسَل
بار خدایا ، من از غم و اندوه و ناتوانی و تنبلی به تو پناه می برم
من لا یحضره الفقیه ج 1 ، ص 335 ، ح 981
 
-------------------------------------------------
حدیث (25) امام محمد باقر علیه السلام :
إِیَّاکَ وَ الْکَسَلَ وَ الضَّجَرَ فَإِنَّهُمَا مِفْتَاحُ کُلِّ شَر
از تنبلی و بی حوصلگی بپرهیز ، زیرا که این دو کلید هر بدی می باشند
تحف العقول ص 295
 
-------------------------------------------------
حدیث (26) امام محمد باقر علیه السلام :
 إِنِّی لَأُبْغِضُ الرَّجُلَ أَوْ أُبْغِضُ لِلرَّجُلِ أَنْ یَکُونَ کَسْلَاناً [کَسْلَانَ‏] عَنْ أَمْرِ دُنْیَاهُ وَ مَنْ کَسِلَ عَنْ أَمْرِ دُنْیَاهُ فَهُوَ عَنْ أَمْرِ آخِرَتِهِ أَکْسَلُ
 من مردی را که در کار دنیایش تنبل باشد مبغوض میدارم و کسی که در کار دنیا تنبل باشد ، در کار آخرتش تنبل تر است .
کافی (ط-الاسلامیه) ج 5 ، ص 85 ، ح 4
 
-------------------------------------------------
حدیث (27) امام محمد باقر علیه السلام :
إِیاکَ وَ الْکَسَلَ وَ الضَّجَرَ فَإِنَّهُمَا یمْنَعَانِکَ مِنْ حَظِّکَ مِنَ الدُّنْیا وَ الْآخِرَة
از تنبلی و بی حوصلگی بپرهیز زیرا که این دو خصلت تو را از بهره دنیا و آخرت باز می دارند.
کافی (ط-الاسلامیه) ج 5 ، ص 85 ، ح 2
 
-------------------------------------------------
حدیث (28)امام جعفر صادق علیه السلام :
ترک التجاره ینقص العقل
رها کردن کسب و کار ، عقل را کم می کند
کافی (ط-الاسلامیه) ج 5 ، ص 148 ، ح 1
 
-------------------------------------------------
 حدیث (29) امام جعفر صادق علیه السلام :
کُلُّ ذِی صِنَاعَةٍ مُضْطَرٌّ إِلَى ثَلَاثِ خِصَالٍ یَجْتَلِبُ بِهَا الْمَکْسَبَ وَ هُوَ أَنْ یَکُونَ حَاذِقاً بِعَمَلِهِ مُؤَدِّیاً لِلْأَمَانَةِ فِیهِ مُسْتَمِیلًا لِمَنِ اسْتَعْمَلَهُ
هر اهل فنی برای موفقیت در کسب و کار خود به سه مطلب نیازمند است : تخصص و باهوشی در فن و حرفه مورد نظر؛ امین باشد و در کار و مال مردم ، امانت و درستی را حفظ کند. با کارفرما و صاحب کار ، خوش برخورد و خوش قلب باشد.
تحف العقول ص 322
 
-------------------------------------------------
حدیث (30) امام جعفر صادق علیه السلام :
مَنْ طَلَبَ التِّجَارَةَ اسْتَغْنَى عَنِ النَّاس
هر کس دنبال تجارت رود از مردم بی نیاز می شود.
کافی (ط-الاسلامیه) ج 5 ، ص 148 ، ح 3
 
-------------------------------------------------
حدیث (31) امام جعفر صادق علیه السلام :
یَا هِشَامُ إِنْ رَأَیْتَ الصَّفَّیْنِ قَدِ الْتَقَیَا فَلَا تَدَعْ طَلَبَ الرِّزْقِ فِی ذَلِکَ الْیَوْم
اگر در خط مقدم جبهه ، درگیری شروع شد ، باز هم کار کردن و طلب روزی را در آن روز ترک نکن .
 کافی (ط-الاسلامیه) ج 5 ، ص 78 ، ح 7
 
-------------------------------------------------
حدیث (32) امام جعفر صادق علیه السلام :
الْکَادُّ عَلَى عِیَالِهِ کَالْمُجَاهِدِ فِی سَبِیلِ اللَّه
کسی که خود را برای روزی خانواده اش به زحمت می اندازد و کار می کند مانند رزمنده ایست که در راه خدا می جنگد.
کافی (ط-الاسلامیه) ج 5 ، ص 88 ، ح 1
 
-------------------------------------------------
حدیث (33) امام جعفر صادق علیه السلام :
 أُوصِیکَ بِتَقْوَى اللَّهِ وَ الْوَرَعِ وَ الِاجْتِهَادِ وَ اعْلَمْ أَنَّهُ لَا یَنْفَعُ اجْتِهَادٌ لَا وَرَعَ فِیه
تو را به تقوای الهی و پارسایی و کوشش سفارش می کنم و بدان که کوششی که در آن پارسایی نباشد ، سودی نمی دهد.
کافی (ط – الاسلامیه) ج 2 ، ص 76 ، ح 1
 
-------------------------------------------------
حدیث (34)امام جعفر صادق علیه السلام :
 لَا تَکْسَلُوا فِی طَلَبِ مَعَایِشِکُمْ فَإِنَّ آبَاءَنَا کَانُوا یَرْکُضُونَ فِیهَا وَ یَطْلُبُونَهَا
در طلب روزی و نیازهای زندگی تنبلی نکنید ، چرا که پدران و نیاکان ما به دنبال آن می دویدند و آن را طلب می کردند.
من لا یحضره الفقیه ج 3 ، ص 157 ، ح 3576
 
-------------------------------------------------
حدیث (35) امام جعفر صادق علیه السلام :
لَا تَکْسَلْ عَنْ مَعِیشَتِکَ فَتَکُونَ کَلًّا عَلَى غَیْرِک
در معاش دنیوی خود تنبلی مکن که سربار دیگران باشی. 
کافی (ط – الاسلامیه) ج 5 ، ص 86 ، ح 9
 
-------------------------------------------------
حدیث (36) امام موسی کاظم علیه السلام :
إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى لَیُبْغِضُ الْعَبْدَ النَّوَّامَ إِنَّ اللَّهَ لَیُبْغِضُ الْعَبْدَ الْفَارِغ
خداوند دشمن بنده ای است که زیاد می خوابد و بیکار است.
وسایل الشیعه ج 17 ، ص 58 ، ح 21972
 
-------------------------------------------------
 حدیث (37) امام رضا علیه السلام :
إِنَّ الَّذِی یَطْلُبُ مِنْ فَضْلٍ یَکُفُّ بِهِ عِیَالَهُ أَعْظَمُ أَجْراً مِنَ الْمُجَاهِدِ فِی سَبِیلِ اللَّه
کسی که دنبال روزی می رود تا آبروی خود و خانواده اش را حفظ کند اجر و پاداشش از رزمنده ای که در راه خدا جنگ می کند بیشتر است.
تحف العقول ص 445
 
-------------------------------------------------
حدیث (38) امیر المومنین علی علیه السلام :
أَحْسَنُ الشِّیَمِ شَرَفُ الْهِمَم
نیکوترین خصلت ها ارجمندی همت هاست.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 448 ، ح 10274
 
-------------------------------------------------
حدیث (39) حضرت علی علیه السلام :
مَنْ رَقَى دَرَجَاتِ الْهِمَمِ عَظَّمَتْهُ الْأُمَم
هر که بر نردبان همت ها بالا رود ، ملت ها او را بزرگ دارند.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 448 ، ح 10270
 
-------------------------------------------------
حدیث (40) امام محمد باقر علیه السلام :
لَا شَرَفَ کَبُعْدِ الْهِمَّة
هیچ شرافتی چون بلند همتی نیست .
تحف العقول ص 286 – بحار الانوار (ط –بیروت) ج 75 ، ص 165

منبع : aviny.com