پایگاه مذهبی دارالصادقیون

تردیدی نیست که اگر انسان ها به خود تکیه کنند و به اهل علم و دانش حقیقی مراجعه ننمایند در بیابانی از جهل و نادانی سرگردان خواهند شد، در حالی که پیش خود گمان می کنند که به معارف دین آگاه هستند و هدایت یافته اند. حال اگر علما و دانشمندان نیز فریفته ی علم و دانش اندک خود باشند و به صاحبان حقیقی علوم که همان پیامبران و ائمه علیهم السلام هستند. مراجعه نکنند؛ دیگر از مردم عادی چه انتظاری می توان داشت؟!
شگفت آور است حال کسی که در جهل و نادانی به سر می برد؛ و ادعای علم و دانش می کند. برای نمونه مناظره ی امام صادق علیه السلام با فرد نادانی که ادعای علم و دانش می کرد را بیان می کنیم.

امام صادق علیه السلام می فرمایند: «یکی از کسانی که خود را عالم می دانست و به خویش مغرور گشته بود مردی بود که عامه ی مردم او را تعظیم و تکریم می نمودند؛ و من تصمیم گرفتم به گونه ای که مرا نشناسد با او ملاقات کنم. پس روزی مردم گرد او جمع شدند و او مشغول گفتگوی با آنان و عوام فریبی بود، هنگامی که از مردم جدا شد و به راه خود رفت، من هم به دنبال او رفتم. ناگهان دیدم به دکان خبازی رسید، و خباز را غافل نمود و دو قرص نان از دکان او دزدید؛ بسیار تعجب کردم و پیش خود گفتم: شاید معامله ای در کار بوده؛ ولی باز با خود گفتم اگر معامله بوده برای چه مخفیانه و به صورت سرقت انجام گرفته است؛ دوباره به دنبال او رفتم تا به دکان انار فروشی رسید، پس با او نیز به سخن پراکنی پرداخت و دو عدد انار نیز از دکان او سرقت نمود، دوباره تعجب نمودم و با خود گفتم: شاید معامله ای در کار بوده؛ ولی با خود گفتم: اگر چنین بوده، برای چه به صورت سرقت و دزدی انجام گرفته است؛ همچنان به دنبال او بودم تا این که دیدم به مریضی رسید و آن دو قرص نان و دو انار را نزد او گذاشت. پس من از کار او سؤال نمودم و او به من نگاهی کرد و گفت: شاید تو جعفر بن محمد هستی؟ گفتم: آری. پس به من گفت: چگونه با داشتن چنان خاندان و نسب شریفی، این گونه نادان و جاهل هستی؟ گفتم: از چه چیزی من جاهل می باشم؟ گفت: از سخن خدا که می فرماید: (من جاء بالحسنة فله عشر أمثالها و من جاء بالسیئة فلا یجزی الا مثلها) [1] و من چون دو قرص نان و دو عدد انار دزدیدم، چهار گناه انجام دادم و چون هر کدام را صدقه دادم برای من چهل پاداش و حسنه پیدا شد که اگر آن چهار گناه را از چهل حسنه کسر کنیم، سی و شش حسنه دیگر برای من باقی می ماند. پس من به او گفتم: مادر در عزایت گریه کند! تو به کتاب خدا جاهل هستی؛ مگر سخن خدا را نشنیده ای که می فرماید: (انما یتقبل الله من المتقین) [2] سپس به او گفتم تو با دزدیدن دو قرص نان و دو عدد انار چهار گناه انجام دادی و چون آنها را به غیر صاحبانش دادی، چهار گناه دیگر نیز به آن افزودی و هرگز چهل حسنه انجام ندادی تا چهار گناه را از آن کم کنی. پس او از روی تعجب نگاهی به من نمود و من از او جدا شدم.
امام صادق علیه السلام سپس فرمود: «دانشمندان اهل تسنن با چنین تأویل زشت و ناپسندی نه تنها خود را، بلکه دیگران را نیز گمراه نموده اند.» [3] .
در میان اهل تسنن افرادی همچون این نادان بسیار هستند؛ البته از کسانی که خود را از چشمه های زلال علم و دانش - یعنی ائمه اطهار علیهم السلام - محروم کرده اند و به سراب دانایی اکتفا نموده، چنین جهالت هایی بعید نیست.
آنچه در این مختصر گنجانده شد، برخی از مناظرات امام صادق علیه السلام با کسانی بود که از جاده ی دین و معرفت و راه حق منحرف شده بودند، و در حقیقت این کتاب قطره ی ناچیزی در برابر دریای پرعظمت حیات علمی امام صادق علیه السلام می باشد.

---

[1] انعام / 160.
[2] مائده / 27.

[3] وسائل الشیعه ج 2 / 57 باب استحباب الصدقه با طیب المال.