در سال های اخیر مسئله ازدواج و تشکیل خانواده برای جوانان بویژه قشر دانشجو

بعنوان یکی از مسائل و پدیده های اجتماعی و فرهنگی مطرح شده است

زیرا یک مسئله و مشکل اجتماعی در کشور است. طرح مسئله :

ازدواج بعنوان یک پدیده اجتماعی است که صاحبنظران تعاریف متعددی از آن کرده اند.

کارلسون ازدواج را فرایندی از کنش متقابل بین دو فرد که یک مرد و یک زن  

که برخی شرایط قانونی را تحقق بخشیده اند و مراسمی برای برگزاری زناشویی خود بر پا داشته اند

 و بطور کلی عمل آنان مورد پذیرش قانون قرار گرفته است،می داند.

در ایران مسئله ازدواج از مسائل اجتماعی و فرهنگی زمان معاصر تلقی می شود زیرا به نظر می رسد مشکلات،تنگناها و موانع بر سر راه جوانان بویژه قشر دانشجویان در طول سالهای اخیر افزایش یافته است.مشکلات و تنگناهای ازدواج پیچیده و ریشه در عوامل اقتصادی،اجتماعی،روانی (فردی)وتفاوت های دو جنسی دارد. هدف تحقیق: هدف کلی،بررسی مشکلات و تنگناهای ازدواج بین دانشجویان دانشگاه های شهرستان های شهرضا و دهاقان است که شامل شناخت مشکلات اجتماعی و فرهنگی ،شناخت موانع اقتصادی و عوامل فردی می شود. روش تحقیق: با توجه به مطالعه مقدماتی در این پژوهش،روش پیمایشی است بدلیل این که می توان نتایج بدست آمده از جامعه نمونه را به کل جامعه آماری تعمیم داد.همچنین برای جمع آوریاطلاعات از پرسشنامه استفاده می شود ولی از روش های دیگر از جمله اسناد و مدارک و ...بهره گرفته خواهد شد. موانع و تنگناهای ازدواج: به نظر می رسد در امر ازدواج موانع و مشکلات متعددی وجود دارد که
 
 
 
می توان در چهارمقوله و زیر مجموعه های آن به شرح ذیل بیان کرد:1-تغییر و دگرگونی ارزش ها:مصرف گرایی،تجمل گرایی،افزایش انتظارات و توقعات،گسترش تشریفات ازدواج،تاثیر جهیزیه و مهریهبر افزایش منزلت اجتماعی،تغییر ساختار خانواده ،ناسازگاری های اجتماعی ،سست شدن بنیادهای مذهبی و...2-فقدان اطمینان به آینده شغلی:فقدان فرصت های شغلی مناسب،مسئله مسکن،فقدان وضعیت اقتصادی مناسب،نگرانی نسبت به آینده شغلی و...3-تفاوت معیارهای دوجنس در امر ازدواج:تاثیر معیارهای پولدار بودن،با سواد بودن،مذهبی بودن،زیبایی ،اصالت خانوادگی ،تفاهم اخلاقی ،بومی بودن از نظر دو جنس،مشخصات همسر خوب از نظر پسر ودختر دانشجو4-کاهش تاهل بعنوان یک ارزش اجتماعی وضع تاهل ،محدودیت ها
 
 
بر اساس متون اسلامی و اصول روانشناسی انسان گراست به لحاظ اهمیت تشکیل خانواده و به منظور ارائه راه حل های کاربردی برایرفع موانع ازدواج جوانان نخست فلسفه ازدواج در نیاز به أرامش یافتن زن و مرد در کنار یکدیگر ،مکمل بودن و رشد شخصیت أنها تبیین شده و سپس أسیب های روانی،موانع و مشکلات ازدواج جوانان از ابعاد زیست شناختی،روانشناختی و جامعه شناختی مورد مداقه و تحلیل قرار گرفته و سپس برای رفع موانع و تسهیل در امر ازدواج جوانان شش راه حل کاربردی اسلامی ارائه گردیده است.
 ازدواج پیمان مقدسی است که در آن زن و مرد بر اساس یک تعهد قانونی،شرعی و عاطفی پیمان می بندند تا با تشکیل خانواده در یک زندگی مشترک ،نیازهای همدیگر را تامین و درنشیب و فرازها و تلخی و شیرینی های زندگی یار و غمخوار هم باشند.با این وجود،خانواده یکی
از ارکان جامعه بشمار می رود و دستیابی به جامعه سالم در گرو سلامت خانو ادهو تحقق خانواده سالم،مشروط به برخورداری معماران (زوجین)آن از سلامت روانی و داشتنرابطه ای مطلوب با یکدیگر است.دراین راستا،مطالعه حاضر به بررسی موانع ازدواج بین دانشجویان دانشگاه های شهر یاسوج (دانشگاه یاسوج،آزاد اسلامی و علوم پزشکی)می پردازدو آسیب ها و موانع اقتصادی،فرهنگی و اجتماعی،خانوادگی و فردی از دیدگاه دانشجویانارزیابی قرار می شود. روش: این مطالعه به روش توصیفی -تحلیلی و مقطعی انجام گرفت و در آن 410 نفر از دانشجویان دانشگاههای شره یاسوج در مقاطع و رشته های مختلف به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای ،انتخاب و با پرسشنامه ارزیابی قرار شدند. ابزار پژوهش در این مطالعه ،چهار حیطه کلی موانع (اقتصادی،اجتماعی-فرهنگی،خانوادگیو فردی)،را از مجموعه سوالات استخراج و تجزیه و تحلیل کرد. نتایج: در تجزیه و تحلیل نتایج این مطالعه مشخص شد که مهمترین موانع ازدواج به ترتیب اولویت:موانع اقتصادی،فرهنگی-اجتماعی ،فردی و خانوادگی بوده است.همچنین مهمترین موانعاقتصادی برای دانشجویان نداشتن شغل مناسب،نداشتن مسکن و مخارج ازدواج در برگزاری جشن عروسی،مهمترین موانع فرهنگی-اجتماعی:دوست پسر یا دوست دختر داشتن ،مشکلات اخلاقیبستگان درجه اول طرف مقابل و سیگاری بودن فرد عنوان شده است،همچنین نتایج این پژوهشنشان می دهد که بین دیدگاه دانشجویان پسر و دختر در مورد موانع ازدواج در بعضی گزینه ها تفاوت آماری معناداری وجود دارد.این تفاوت ها در مورد وسواس در انتخاب شوهر مناسب،ترس از شکست در ازدواج ،وضع نامطلوب اقتصادی طرف مقابل و سیگاری بودن فرد،به 
 
 
 
نفع دانشجویان دختر و در مورد :ترس از جواب منفی طرف مقابل (دختر)،مخارج سنگین ازدواج،برگزاری جشن عروسی و نداشتن شغل مناسب ،به نفع دانشجویان پسر بوده است. بحث: نظر به این که ازدواج موفق زمینه ساز خانواده ای سالم و در نهایت نویددهنده جامعهای سالم است،رفع موانع ازدواج مخصوصاً موانع شغلی با ایجاد شغل و فرصت های شغلی مناسب برای جوانان و دانشجویان توسط متولیان و برنامه ریزان جامعه می تواند آسیب ها وموانع ازدواج را به حداقل ممکن برساند.
واقعیت این است که تا پیش از دوران معاصر، ساماندهی فرآیند ازدواج جوانان به عنوان یکی از مهمترین کارکردهای خانواده در درون ساختار یاد شده از طریق دخالت مستقیم اعضای خانواده ـ با پرس و جو از اقوام، دوستان و آشنایان ـ یا با معرفی خیرین امر ازدواج تحقق می‌یافت؛ اما امروزه به دلیل تغییر شرایط فرهنگی و اجتماعی، ناکارآمدی شیوه‌های سنتی همسرگزینی و ... دیگر خانواده قادر نیست که به تنهایی این وظیفه خطیر خویش را عملی سازد و نیازمند یاری سایر نهادهای اجتماعی است 
از این‌رو، سابقه هیچ‌گونه اقدام اجرایی در جهت ساماندهی ازدواج جوانان تا به حال وجود نداشته و فعالیت سازمان ملی جوانان در این راستا، اقدامی نوین و متناسب با شرایط کنونی است.